scanG6

Podobnie wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji długoterminowych to takie składniki (np. zakupione patenty), które zostały nabyte (ewentualnie otrzymane nieodpłatnie), nie w celu ich wykorzystania do prowadzenia działalności gospodarczej, lecz w celu uzyskania korzyści wynikających np. ze wzrostu ich wartości rynkowej.

Należności długoterminowe

Za punkt wyjścia dla zdefiniowania należności należy przyjąć kategorię aktywów finansowych. Jak wykazano wcześniej, na aktywa te składają się:

•    aktywa pieniężne,

•    instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki,

•    prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach,

•    wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych.

Typowymi przykładami ostatniego z wymienionych praw są należności z tytułu dostaw i usług oraz udzielone pożyczki. O tym, czy mamy do czynienia ze zwykłą należnością czy też z inwestycją, decyduje cel zawarcia kontraktu. Jeżeli celem tym jest osiągnięcie korzyści ekonomicznych, np. w formie odsetek - mówimy o inwestycjach. Przykładem tak rozumianych inwestycji są udzielone pożyczki. W pozycjach należności należy zatem ujmować te, które :

•    wiążą się z cyklem operacyjnym jednostki, klasycznym przykładem są tu należności z tytułu dostaw i usług,

•    nie wynikają z kontraktów, np. należności z tytułu podatku VAT.

Przez należności będziemy zatem rozumieli wynikające z przeszłych zdarzeń prawo do otrzymania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują powstanie innych aktywów jednostki.

W bilansie, w grupie aktywów trwałych ujmowane są należności długoterminowe. Należy podkreślić, że należności z tytułu dostaw i usług nie podlegają podziałowi na długo-i krótkoterminowe, bowiem zarówno te, których okres płatności jest krótszy niż 12 miesięcy (od dnia bilansowego) jak i dłuższy niż 12 miesięcy, zakwalifikowano do aktywów obrotowych.

Należności z pozostałych tytułów płatne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy (od dnia bilansowego) kwalifikuje się do należności długoterminowych.

W bilansie należności te dzielą się na:

•    należności od jednostek powiązanych,

•    należności od pozostałych jednostek.

Przykładem należności długoterminowych są kaucje wpłacane z tytułu leasingu lub wynajmu lokali, jeżeli odpowiednie umowy wygasają później niż rok po dniu bilansowym.

4.6. Wycena aktywów trwałych

Środki trwałe wprowadzane są do ewidencji księgowej według wartości początkowej i brutto). Na dzień bilansowy natomiast wycenia się je według wartości netto (bieżącej), czyli wartości początkowej pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) i odpisy z tytułu trwałej utraty ich wartości.

WARTOŚĆ BIEŻĄCA (netto) = WARTOŚĆ POCZĄTKOWA - DOTYCHCZASOWE ZUŻYCIE

(odpisy amortyzacyjne, umorzenie)

⁹⁹ D. Krzywda, Terminologia ustawy o rachunkowości, SKWP, Warszawa 2001, s. 19-21.

77