76 2

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się też prawa majątkowe używane przez podatnika na podstawie umowy dzierżawy, najmu, licencyjnej lub innej o podobnym charakterze, która została zawarta z właścicielem lub osobami uprawnionymi do korzystania z tych wartości, jeżeli zgodnie z ustawą o rachunkowości spełniają one jeden z warunków leasingu wymienionych w podrozdziale 2.3.

Oprócz kryterium rodzajowego, w myśl ustawy o rachunkowości, podstawą zaliczenia do wartości niematerialnych i prawnych jest:

•    przewidywany czas ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok od momentu przyjęcia do używania;

•    nabycie, które może być odpłatne lub nieodpłatne (aport);

•    użytkowanie na mocy umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze, pod warunkiem zaliczenia do składników majątku po spełnieniu warunków określonych w ustawie o rachunkowości;

•    wykorzystywanie na potrzeby prowadzonej działalności lub oddanie do używania innej jednostce na mocy umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze.

Ujęcie wartości niematerialnych w prawie bilansowym różni się od ich ujęcia w prawie podatkowym. Różnice te polegają m.in. na:

•    odmiennym zakresie, który w prawie podatkowym jest szerszy, ponieważ do wartości niematerialnych są w nim zaliczane: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej; w prawie bilansowym wymienione prawa należą do środków trwałych;

•    wyłączeniu czasu używania jako kryterium zaliczania do wartości niematerialnych i prawnych w odniesieniu do takich składników, jak: nabyta wartość firmy, koszty prac rozwojowych zakończonych pozytywnym wynikiem, prawa majątkowe używane na podstawie umowy dzierżawy, najmu, licencyjnej lub innej o podobnym charakterze, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający;

•    wprowadzeniu kryterium wartościowego, zgodnie z którym składniki, których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł mogą nie być ujmowane w ramach wartości niematerialnych i prawnych, a więc mogą być wyłączone z majątku trwałego; decyzję o tym podejmuje podatnik samodzielnie.

Przy ustalaniu wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych

obowiązują identyczne ogólne zasady, jak w przypadku środków trwałych. Wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych ustala się na dzień przyjęcia do używania według ceny nabycia albo kosztu wytworzenia (zob. podrozdział 2.2). Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia, to do wyceny przyjmuje się cenę sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Zasady wyceny wartości początkowej poszczególnych składników wartości niematerialnych i prawnych przedstawiono w tablicy 2.8.

Według wartości początkowej (brutto) wartości niematerialne i prawne ujmuje się na koncie 020 „Wartości niematerialne i prawne”. Zapisy na nim obrazuje tablica 2.9.

76