Faktury ujęte na koncie „Rozliczenie zakupu”, które do końca okresu sprawozdawczego nie znalazły „pokrycia” w dostawach stanowią wartość materiałów w drodze, natomiast wartość otrzymanych dostaw, które nie mają swoich odpowiedników w fakturach dostawców stanowią dostawy niefakturowane.
Zatem konto „Rozliczenie zakupu”, może wykazywać dwa salda równocześnie:
• saldo debetowe; wyrażające wartość materiałów w drodze, które w bilansie wchodzą do aktywów, jako część składająca się na zapas materiałów,
• saldo kredytowe; wyrażające dostawy niefakturowane, które w bilansie wykazywane są w pasywach jako część składowa zobowiązań z tytułu dostaw i usług.
Rozliczenie transakcji zakupu polega na porównaniu danych wynikających z faktury otrzymanej od dostawcy z dowodem Pz wystawionym na przyjęte materiały i ustaleniu:
• kosztów zakupu fakturowanych przez dostawców wraz z materiałami. Są to np. koszty transportu, załadunku, ubezpieczenia transportu, dodatkowego opakowania,
• odchyleń od cen ewidencyjnych, czyli różnicy między wartością dostaw wycenionych w stałych cenach ewidencyjnych a ich wartością w rzeczywistych cenach zakupu,
• podatku VAT naliczonego w fakturach,
• ewentualnych różnic ilościowych i wartościowych między fakturą a dowodem Pz spowodowanych niedoborem, stosowaniem niewłaściwych cen, błędami rachunkowymi itp.
Urządzeniem ewidencji analitycznej ułatwiającym rozliczanie dostaw jest rejestr zakupu. W rejestrze tym obowiązuje zasada zapisu liniowego, ujmującego w jednym wierszu całość zapisów dotyczących poszczególnych zakupów, co w dużej mierze usprawnia ich rozliczanie.
Przykład 1.
W P.P.U. „AGAT” miały miejsce następujące operacje gospodarcze:
1) Otrzymano fakturę VAT od Dostawcy X za zakupione materiały.
a) wartość materiałów w cenie zakupu 100 szt. x 50,- = 5.000,-
b) podatek V AT 22% 1.100,-
c) koszt transportu 70,-
d) razem do zapłaty 6.170,-
2) Pz - przyjęto materiały do magazynu zakupione u Dostawcy X wyceniając je według stałej ceny ewidencyjnej: 100 szt. x 49,- = 4900,-
3) PK - przeksięgowanie VAT naliczonego w fakturze od Dostawcy X........
4) PK - przeksięgowanie doliczonych w fakturze od Dostawcy X kosztów zakupu.......
5) PK - przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych materiałów.........
6) Otrzymano fakturę VAT od Dostawcy Z za zakupione materiały.
a) wartość materiałów w cenie zakupu 200 szt. x 80,- = 16.000,-
b) podatek VAT 22%
c) opakowania bezzwrotne
d) razem do zapłaty
3.520,-
50.-
19.570,-
7) Pz - przyjęto materiały do magazynu zakupione u Dostawcy G, wyceniając je według stałej ceny ewidencyjnej: 350 szt. x 40,- = 14.000,-
Polecenie do wykonania:
• zaksięgować podane operacje gospodarcze,
• dokonać niezbędnych przeksięgowań związanych z rozliczeniem zakupu,
• zamknąć konto „Rozliczenie zakupu” i ustalić salda.
148