scs23

Ćwiczenie 2

1.    Przeczytać głośno podany niżej tekst scs., zwracając uwagę na wymowę poszczególnych głosek, a następnie przetłumaczyć kolejne zdania na język polski:

COOTbUb KCT'b OyM H I F Ab. (2)CT>IN0He c^TTd 0\/MG N 11 UH.(3) pABTa NeC€7"b BOA*- O) WeNTrl 6 G p/Y> T Ti MAA&. (.5) 0Thl4b r A M^- OAIGfb CblNOBM- (6) MMWb fi OABH TNeTTs HTO (Y) (AOyrA A&^TT, A A pt> BOI€BOA'k.C8) KT^NUrA AG^KWTh N6> gCNAAH. (9) ‘lAOIll.k I. BHAIITTj AOWb.(10) M,¥,)Kb Ct>AlITTs fTb AOMOy. (l^BpATpY)

ahjbhttj cecip* (i?)for ime ha^tp> cb paaocthi*.

2.    Objaśnić w i< K• ,< u Iminy rzeczowników I, II, III i IV deklinacji; formy objaśniane pi ' mim nal< *y 11 .indu ybować według przyjętych zasad.

Wzór:

rubt, (zdunie I) N ag. iii. (lub: M l.p. r.m.), deki. I, temat -o- (typ twardy); G sg. (lub: I) l.p.) t ii/ni

3.    Podać bumy nirklóryrli innych przypadków wybranych rzeczowników, zwrócić uwagę na koń< ówki podobne (homonimiczne), zob. tabelę końcówek § 9, b i wzory odmian § 34.

4.    Scharakteryzować zasady podziału deklinacji scs. i ps.

5.    Objaśnić formy czarni teraźniejszego występujących w tekście czasowników, określić koniugację i podać formę bezokolicznika.

Wzór:

tirach, (zdanie 3) — 3. sg. praca, (lub: 3. os. l.p. cz. ter.) koniug. I, temat -c-\

1. sg. (lub: I. os. l.p.) ticsy, inf. (luli: bczokol.) nesłi.

0. Odmienić w czasie teraźniejszym po jednym wybranym czasowniku z każdej koniugacji, zob. tabelę końcówek osobowych § 10, c i wzory odmian § 39.

7. Scharakteryzować zasady podziału koniugacji, porównać ze sobą dwa różne podziały, tj. na pięć i na trzy koniugacje.

H Porównać ogólnie podział deklinacji w języku scs. z podziałem w języku pol-• li mi i rosyjskim.

0    Poiównać ogólnie podział koniugacji scs. z podziałem koniugacji w języku pob Inni i i iisyjskitn.

10 W wybranych wyrazach dokonać podziału słowotwórczego i morfemowego.

W /my ui'iłrh, (/.(lanie 1), pndvignc\i, (zdanie 6):

»ćł I tri i>, por. mój fi; po- | dvigne.-tb, por. dvignełz>",

i

picir

po- 4- -dvig- + -ne- -\--tb l    iii

prefiks rdzeń sof. suf. (końcówka)

¹¹    i

pień loitmtnl    formant

u» | •r • | -tri- | -h

I lii

• 'l ¹ o    ul • ul    suf (końcówka)

•    i    i. u. t|.i mi biulowi, pi/yiix/unyclt w tekście /.dań pojedynczych;

¹ i i    mi li -I u | i. li iii > i | i u /1 i < uic lub piiillul ul | ui /11 / iiiil | uh 11 •'> lenie

(dopełnienie lub oki> tzw. orzecznikowego czasownika (zob. z

licznik). Określić w zdaniach typy orzeczenia slowno-irniennego, (zob.¹ zdanie 1 i 2), i słownego, wyrażonego formą osobową lania następne).

KONWERSATORIUM III

§ 11. Zmiany ;w scs. systemie deklinacji rzeczowników

Stare wzory ot giem czasu w język zmianom i przeks^ ciekawy proces mie i funkcjonalnych.

łm

iany .rzeczowników odziedziczone z języka ps. ulegały z bic-i scs., podobnie jak w pozostałych językach słowiańskich, różnym tałceniorn. Zaświadczony w zabytkach materiał ukazuje nam szania się deklinacji, wzajemnych wpływów, zmian analogicznych Wskażemy tutaj na bardziej charakterystyczne i częstsze zmiany.

a. Wzajemne wpływy w obrębie deklinacji I i II

_L Na zasadzie an: .deki. i odwrotnie,

logii rzeczowniki r.tn. I deki. mogły przyjmować.koAęów.ki z II rzeczowniki z 11 deki. upodobniały się w odmianie do deki. I.) Punktem wyjścia była zgodność N i A sg. w obu typach, por. duyz i synb.

, Wpływ deki. II mimo jej nikłej liczebności zaznaczył się dość wydatnie, w deki. I, _t co widoczne jest w następujących formach:

— G sg. -u zamiast -a, njp. rodu, głosu, dlbgu itp.;

--D sg. (dość często) -óvi zam. -u, zwłaszcza wśród rzeczowników osobowych,

np. Pełrovi, Piłatowi, IsusOvi, duxovi, bogovi itp.; w podtypic miękkim występuje

końcówka -m, np I sg. (dość ezę: N pl. -ovc, -evc G pl. -om, -evi I pl. -bmi zam. L pl. zam i Wpływ deki. I _fG sg. -a zam. -stępuje powszechni' zaledwie w kilku j I) sg. -u zam.

I sg. -onib zam L sg. -ó zam. -V sg. -e zam.

b.

wfgarm. itp.;

to) -biiib zam. -omb, np. du^bnib, glasbmb, sbnbtm itp.;

zam. -jr\ np. duyorr, darovc, zmijcve itp.;

zamiast -b, -u, np. duyovb, gradovb, grł%ovb, vraćevb itp.;

-y, np! grix*mi\

-ćX^h> ÓP- dan,xb.

na II zauważamy w następujących przypadkach:

syna, vrby/i, meda\ tu trzeba podkreślić, żc forma syna wy-c w zabytkach scs., natomiast starsza forma synu zachowała się rzykladach;

•ovi, njj. kb domu’, r,mb, np. rolontb; u, np. m syitf\ u, np. sytte.

|

Wpływ; deklinacji I, częściowo II na deklinację IV

W typie miękkini deki -b, por. tnęzb iffostb. Pod w| przypadkowe:

( i Mg tl /.lilii

I i w deki. IV r.m. zgodne były końcówki N i A sg. na dywan deki. I pojawiają się w deki. IV uaHtępiljące bumy

np n/tlii, gmfwd'ii, a luk .' i * gmfiodii w«dług typu Iwiiihgo, ilg