SDC10978

nrzcnrowadzać «ię według podanych zagadnień i pytań, z których ^J^bT4«co«na w rantach »j«ó grupowych, a część w rantach pracy

indywidualny studentów.    _SDosób bardziej dokładny i obowiąz-

P^^e T^t}^STZ%^ • fonetyki , fonologii, jak palatalizacja kowy lu zaliczy    Y-    ^ _przcz . przestawki spółgłosek płynnych.

,pńlgł«ck tylnoję^yj*^ ^c ,^P    szeregi ajternacyjne (samogłoskowe i spół-

ZZFZ* 5    ^nick:^oryc.^{h z}r^tó: "r

bouTc^zwrotnego wskazuj,cego r, tu. /o. anaforycznego >. >. ;e. pytajnych ^1). tximtanc ntczłozon, i zlożon, przynuo.ntków .«p.

Inne zagadnienia n.og, mieć charakter mn.ej lub bardztej fakultatywny, np. rożne procesy fonetyczne w grupach głoskowych poza wyżej wymtentonyrnt. n.ercgular-nLci /zmiany) w systemie deklinacji rzeczown.kow . w kon.ugacj., fleksja n.cktorych zaimkńw prócz poprzednio wymtenionych. fleksja liczebn.ków, komparatywu, części mowy nieodmienne wybrane zagadmenia ze slowotwórstwa. skladn. .tp. Io samo o^nfłśi się do ujęć genetycznych, tła porównawczego mdocuropcjskicgo . rekonstrukcji torm prasłowiańskich. Wydaje się jednak konieczne, aby zjauiska języka scs. konfrontować w dostatecznym stopniu przynajmniej z paralclnymi zjawiskami w języku

polskim i rosyjskim.

NaMjwa się też ogólna wskazówka, aby wybranych zjawisk językowych nic rozpatrywać w izolacji, ale w' miarę możności łącznic z innymi i na tle kontekstu. Zjawiska fonetyczne i fonologiczne winny być łączone ze zjawiskami morfologicznymi (flcbyjnymi i słowotwórczymi), a morfologiczne ze składniowymi.

5) Dla lepszego opanowania podstawowego zasobu słownictwa scs. i ps. zaleca się wypisywanie ze słownika w części piątej podręcznika wyrazów, zwłaszcza trudniejszych, występujących w danym tekście. Rzeczowniki podaje się w norn. i gen. sg. z rodzajem gramatycznym, czasowniki — w infinitiwie oraz w 1. i 2. os. sg. praesenti*.

6)    Do ćwiczeń warto również wyzyskać dodatkowy wybór tekstów scs. dłuższych zamieszczonych w częki czwartej podręcznika. Z tego to wyboru student powinien samodzielnie opracować pod względem językowym, możliwie wszechstronnie, dłuższy urywek łub kilka mniejszych urywków tekstu scs. do egzaminu względnie do kolokwium zaliczeniowego.

7)    Prócz głównego tematu danych zajęć konwcrsatoryjnych należy zawsze nawiązywać do poprzednio przerobionego materiału gramatycznego i słownikowego, dokonywać okresowych powtórek i sprawdzianów celem utrwalenia wiadomości. I>zięki tak przeprowadzonym zajęciom i samodzielnej pracy student na pewno zdobędzie umiejętność czytania, pisania i rozumienia tekstu scs. oraz metodę interpretacji występujących w tekście zjawisk językowych.

8)    Na koniec podkreślić należy, że podany w niniejszej części podręcznika schemat 15 jednostek wykładowo-ćwiczcniowych (konwcrsatoryjnych) nic może być poj-

sztywnic. Zapewne sporo szczegółowych rozwiązań metodycznych i nauko-i w ramach tego schematu dokonają zarówno prowadzący zajęcia nauczyciele akademiccy, jak i sami studenci (por. w związku z tym przedmowę, s. 5-6)

§ 6. Wartość głoskowa liter *c*., zasady czytania i transkrypcji

tekstu cyrylickiego

W nauce języka scs. posługujemy się z reguły tekstami cyrylickimi — bądź to pierwotnymi, mniej licznymi, bądź też przepisanymi (przetransferowanymi) z dawniejszych głagolickich (por. w związku z tym o powstaniu pisma i zabytków scs.,

§ 2). Przy czytaniu tekstów należy pamiętać o następujących zasadach:

1)    W obu alfabetach scs. brak było osobnej litery na głoskę j. Grupy głoskow*e J^a* je, ;c, jg, ju oddawano w c>'rylicy za pomocą połączeń znaku \ z odnośnymi literami oznaczającymi samogłoski (zob. tabelę alfabetów, § 5). Niekiedy trzeba uzupełniać w czytaniu głoskę j (literę | ), np.:

AA6.T M — daj alt, MOC — moje, MO A —    40 E pOttt — dóbr o ją.

2)    Literę M lub I należy czytać w zależności od formy wyrazowej i kontekstu zdaniowego jak i (przeważnie spójnik), jb lub ji (zaimek) — z tzw. jotacją, która może być mocniejsza lub słabsza. Oto niektóre przykłady:

H    H lub I BHAt) H —* vidł jb (ji) 'zobaczył go*; na początku zdania

chodzi o spójnik, a na końcu o zaimek r.m. w formie acc. sg.;

H>K€ —jiie (iźe) ‘który’, por.VA>K€ —jaźe, —jeże;

—ji/* (**»)• ^011X1* —moji_Xb\

Kp&M N\OM—krajb mojb — N sg. lub kraji moji — N pl.;

A1MAH » A^AAHTC —dilaji, dtlajite — 2. sg. i 2. pl. imper.

3)    Głagolica miała tylko jeden znak dla e i je; w cyrylicy te głoski w zasadzie odróżniano odrębnymi znakami. Należy zatem pamiętać, że przepisane z glagolicy na cyrylicę e ma wartość fonetyczną je — w pozycji nagłosowej wyrazu oraz po samogłoskach w' śródgłosie i w^r wygłosie, np.:

GCTT>—jestb, 6PO —jego, M0CT0 — mojego, TBOG — tvoje, ^NAM£NW€— znamenije.

4)    W glagolicy był jeden znak A. tzw. jat\ na oznaczenie dwóch bliskich sobie dźwięków ( i ja, co w cyrylicy odróżniano odrębnymi znakami ia i I&. W tekstach przetransferowanych z glagolicy na cyrylicę stosowany jest oczywiście jeden znak, tj. 'fe (jat*). Zasady czytania tej litery' można ująć następująco:

a)    % czytamy jak ja na początku wyrazów, tj. w nagłosie, w położeniu po samogłoskach — zarówmo w śródgłosie, jak i w wygłosie, a w pewnych wypadkach także po miękkich spółgłoskach /, ń — wymawianych z mocniejszą lub słabszą jotacją.

np.:    .    ..

■fcKO —jako, 'fcCTH —jasti, HAfcTH — Łajali, fAA — Marija, 7 H A. -Menu* — znamenija — G sg. lub N-A-V pl., Boypt, - bu,ja, bura. MOpfe-morja, mora — G sg. lub N-A-V pl.,    — semlja, zrmla. BOH-fe-ionja.

vońa;

b)    tj czytamy jak i (V, tj. e miękkie ewent. |V) po spółgłoskach, z wyjątkiem r,

/’, ii (por. wyżej p. a), np.:

Bt.At.TM —Vidłti,    — UU, p-feKA-rrta. AtC-b

lin, >K£Ht- ~ ^ienl-

25