SDC10986

t-ego czasu

wiem* (zmodyfikowanego nieco) podmia n,    "^0nMC«^{0 #we}

przez językoznawcę niemieckiego A. Leskiena (1840-1916).

1) Koniugacja I — obejmuje czasowniki z tematem praes. na -c- (obocznym

----rekonstruowanym w I. sg. i 3 pi.), "P-    r«fc-/i. ma**,

-■—fi) 'biorę, chwytam, ujmuję', pi>n-q, pbne-łi, plov-ę,

*- *««ł»v^\'am' itp.;

• •

M*' n_P.    -- -    ** ^mr‘- "

>Iu-t, •pt>-nł‘S' "P'^:    , „_n.,_rlf Jodany do rdzenia, np. btr-a-U, nr -a-l,

b) temat inf. kończy się na przyrostek

nv»e, wow; itp-    _bcjmuje «*owniki z tematem praes, na -ne- (-»-).

^ZLSZ~l fam* W-/: dotknę' itp.; tema. inf. kończy s.ę na przy-

„ K o^n i u g a ej a III -obejmuje czasowmk. z tematem praes. na -je- (-jo-) 3) Koniug j    -.:„L^;'*snaIatalizowancj przez tematyczne -y-,

•    x;

a)    temat int. równy jw, -------

•mel-ti 'mleć’. Si-ti, łu-ti, Ary-/» itp.;

b)    temat inf. kończy się na przyrostek -a- dodany bądź do rdzenia wprost, bądź i do postaci już rozszerzonej przez elementy -v-, -ot-, lub na przyrostek -ć-danv do rdzenia, np. dfł-a-ti, maz-a-ti, p!ak-a-ti, da-j-a-ti, by-z-a-ti, kup-oi -a-tt,

»-#-/» itp.

4) Koniugacja IV — obejmuje czasowniki z tematem praes. na -i-, np.

ę mo//-ę, moli-U, prot-<i < *prosj-Q, prosi-fi, rozd-ą ^ *rodj-q, rodi-H, svi$t-q < *tvłtj-$, svfti-ti, vi£d-<i < *tidj-ą, tidi-łi, til-ą ^ *tisj-Q, viri-ti, boj-ą sę, boji-li AriV-ę < *krikj-q, krići-ti, slyf-ą < ⁹slyij-ą, slyłi-łi, beź-ą < *błgj-ą, beźi-łi

M

a)    temat inf. kończy się na przyrostek -i-, jest więc równy tematowi praes., np. 0/-/-/1. pros-i-ti, rod-i-ti, sr/t-i-ti itp.;

b) temat inf. kończy się na -ć- lub na -a- ^    po7, Ć, /, i, np. tid-f-ti, vis-ł-ti,

xę < *boj-4-ti rę, krić-a-ti < •krić-i-ti, slyi-a-ti *s!yt-l-ti_% bis-a-ti < *Wś-

f*tf itp.

^ Koniugacja V, tzw. atematyczna — obejmuje cztery czasowniki, których otkowki osobowe dochodzą wprost do rdzenia, przeważnie już zmienionego na skutek onctyczn)eh w grupach spółgłoskowych (uproszczenia, odpodobnienia);

;>-« < •;«*«. inf. byti 'być';

'^Vłd< bf*    siedzieć, znać*;

da-mb, da* < .dad-ms,    _inf. da-ti 'dać';

ja-mt, ja-n < *jad-mh, ^mjad-ii, j_nf. jas-ti < *jad-ii 'jeść*.

Zc względu na formę 1. sg. _można tu zaliczyć    •

ima-mb, ima-Si, inf. tml-fi 'mieć*.    ‘ ^{J n,cr}cgularny czasownik

z przedstawionego wyżej przegięło widać. że koniugacje I II i _hrr , cecha tematu praes., mianowicie które może doduwlri* u    *^{ąCZy w}*P^0,na

albo być dodatkowo poprzedzone elementem -n- lub * *    * ^ "?^{rost do rdzctd:}».

rostek tematyczny. W związku z tym w innym podziale III T ^tW°"^{yĆ prZy_} zykoznawcę polskiego T. Lchnt-Splawioskiego (1891 -\%£ ^^onym P^racz ** stanowią koniugację I, w obrębie której wyróżnia «;» j *V«mionc trzy typy

Kolejno, konit.gacja II tego podziału odpowiada koniugacji'“iy a"k ' ni”' koniugacji V w poprzednim podziale. Najogólniei    ^komugacJ^{a 111} —

porównanie dwóch podziałów w sposób następujący ^{3 yC2mC m02cmy u}*^ć

podział A. Leskiena	podział T. Lchra-Splawińskicgo
koniugacja I -e-	koniugacja I -e-
II -ne-
III -je-
IV -i-	. II -1-
V atematyczna	III atematyczna

c. Końcówki osobowe czasu teraźniejszego

Pełny zasób końcówek osobowych, które dochodzą do tematu praesentis przedstawia poniższa tabelka:

koniugacja		I-	II	III		IV	V
*g-	1.	-9	-n-i	-j-9,	'-9	:j-9. '-9	-mb
	2.	-e-Si	-ne-łi	-je-ti.	e-łi	-i-h	-H
	3.	-e-tb	-ne-tb	-je-tbt	'-e-tb	-j-tb	-tb
Pi-	1.	-e-mb	-ne-nib	-je-mby	'-e-mb	-i-mb	-mb
	2.	-e-te	-necte	-je-te,	'-e-te	-i-te	-te
	3.	-<ltb	-n-ytb	-j-ąti.	'-qfb	-ę/5	-<tb ale sętb
du.	I.	-e-ri	-nc-vł	-je-cf,	W	-i-1/
	2.	-e-ta	-ne-ta	-je-ta.	'-e-ta	-i-ta	-ta
1_	3.	-e-te	-ne-te	-je-te.	'-e-te	-i-te	-te

41