SDC10995

żc do tematu rdzennego doszedł element a z kolei może ze zredukowanego -j>-;

powstała w len sposób grupa di dała w języku scs. zd, por. w poi. dx w formach imper. wiedz (poiciedz),

Czasownik byli, jcsrrtb, jesi tworzył imper. od tematu występującego w formach futurum będą, bądeli będę’, odmieniającego się według tematu praes. koniugacji I (zob. § 39, a, c). Zgodnie z typem odmiany używane są formy imper.: 2. i 3. sg. bądi, 1. pl. bądtnib, 2. pl. bądfte, 1. du. bądivl, 2. du. bądfta.

W wypadku konieczności użycia trybu rozkazującego w 1. »g., 3. pl. i 3. du. tworzone były w języku scs. formy złożone (opisowe), por. da netę 'niech niosę’, da nesątb 'niech niosą’, da nesete niech niosą (oni dwaj, one dwie)’ itp. Warto w związku z tyin zwrócić uwagę na paralelnc połączenia odnośnej formy indicatiwu z partykułą - pust' w języku rosyjskim, niech w języku polskim i at' w języku czeskim. Partykuła da jest charakterystyczną cechą języków południowosłowiańskich; w języku rosyjskim można by tu przytoczyć odosobnioną konstrukcję z da, zapewne pochodzenia ccrkicwnosłowiańskiego: da zdravstvujet 'niech żyje’.

W języku scs. formy opisowe z partykułą da trafiają się też w 3. sg. obocznie do form prostych, por. bądi rola troją, srąti są imę troje, pridi clsarutrije troje obok da bądetb rola troją, da srątitb są imą troje, da pridetb clsarutrije troje itp., por w języku polskim bądź wola twoja obok niech bądź ie wola twoja itp. W językach polskim i rosyjskim panującą się stała w 3. sg. forma opisowa imperatiwu, podobnie jak w 3. pl.

L~.rt*tvki morfologicznej, fonetyczni    .    ..    .    .    . ,

bliżsi    _scs . _{pod sch} ^CJ powyższe próbuje stę wyjaśmć w «cn ,po«,b. i

Zanim p«cjd**my * „^ujłcegoj <7    ^ _{z końcówkaini) w} ] s^lny -u pochodzący z p,e.    a ,cn

^.niu^cyjnych.

tyczny ,    ,

Mczcgólnych typach

If/tnf tf P3ĆI3	I. U	rur [__^,v ______		V
I "l: 3.	1 ~ -i l -/	•-z	__ -<	(-źd)-b (-źd)-b
		^1-—	-i-mb -i-te	(-d)-i-mb (-d)-i-te
pl. I. 2. 3.	-/-mft -f-fe	'-i-m* ’-;-/r
• i ^1 ““ 1 du. I. 2. 3.	-l-rł -S-ta	'-i-i* '-i-ta	-i-vS -i-ta	(-d)-i-rf (-d)-i-ta

Według danych gramatyki porównawczej scs. i ps. i.npcratiyus jest kontynuacją pie. trybu życzącego (tzw. optttjyuł). Przyrostek -i — cecha tego trybu do-chodził do »7głosu tematu praes. na -o-, -no-,    -«-• Powstałe w związku z tym

Ćwiczenie 4

1. Tekst:

Mat*. Mt.VI, 943:(9)TAKO (fiJSO MOAHTć BU CA: 0Tt>4€ NOWb,H)«e »€CM NA N€6eCbX*b_;

w 2. i 3. sg. dyftongi -#j- (koniug. I i II), -iW- « -i»i- (koniug. III), -ii- (koniug.1V) dały w wyniku monoftongizacji wszędzie które po odpadnięciu wtórnej końcówki osobowej sarno stało się końcówką. I tak, 1. sg. nes-i $ *nóso-I ^ ^%ncso-i-s, drign-t ^

< 'łcigrubi ^ ⁹dvigno-i-s, znai-i < *znaic-i < * zna i o-i < *snaio-i-s, pros-i ^ *pro-si-i < •peosi-i-s. W 3. sg. rozwój jest podobny, z tym żc zanika końcówka wtórna

•I, por. rtfs-t ś •nfio-i < •neuhi-t itd.    CBATHTb CA KMA TBOł€, (10)A* npWACTTj LaCApbCTBM* TBOł€, AA 6MA€Tb

W pl. i du. koniugacji 1 i II dyftong -oj- przed końcówkami, które się zacho-    .    „    .    _v,ArTADn.niaato

_w.»v nneBwIU /    t i X*    .    T l BOAhA TBOhA, tKO NA HCBCCM M HA %£MM. (1l) JCAti6T> NAUJb NACTAB*bliJ A ATO

wat), przeszedł w -i-, por. 1. pl. nes-ł-m* £ ⁹neso-i-mi < ⁹neso-l-mos, 2. pl. nei-    • .✓* *    i    ^ J

** < W|* itp. W koniug. III natomiast dyftong -o-i- _Po tematycznym -jo-AbN6 A**Ab HA Mb AbNbCb, (12) H crbnoycTH NAM* AAtrw NAUJA, łAKO

przeszedł w -r-, por. 1. pl. znaj-i-m < •znaie-i-mi < ⁹znafa-i-mb < •sna/o-J-mtt.M M^ł OTtnON/LUTAl^M^ AA^WbNHKOM^ NAUJHNTb, (13) H NC BfcBCAM MACb

dwLh ”-***^U f 'z™ie-i-te < •znaio-i-te itp. W koniug. IV zaszło ściągnięcie^ ^AflACTb,    S^l OT^ HCnpHłA^NM^ łAKO TBOie łtCTTj U,VApbCTBVil€

ń-,UU. ^P°^r- ^P'- ^P,°‘"^m *    ²' P>- *<*-“ <    CHAA H CA AB O, B h BSKW, AMHNb.

»e    " ^{jefli prlcd} P«y«»4iein -i- lub w imperatiwie znajdą 2. Wybrać i objaśnić zaimki występujące w tekście, podać znaczenie i formę

Ltuluucji I( naf*2° "^'^ICZA* P^r/ccHodzą one w c, ę Q z — zgodnie z prawem pa* zaimków.

Trzeba doda/4^*    ² pl T**^U ilP* <*°^b* ««cgólowicj o tym § 12. c, 2). Przykład:    . ...

__________ jvov w iunnacn imper.

^{r w} *• pot P^ra« peką itp., ale imper. rui, pui itp.

Ir/.y czasowniki atematyczne (koniug. V), których rdzeń kończy się ^u'^x _w⁰} *j dad-, vłd-, mają imper. w 2. i 3. sg. zakończony na -ads : jaźdb, dazdb, < -według tego wzoru formę podobną ma czasownik koniug. IV ridfti : riźdb. I‘°^rn1N w

' * ., por ł£ ,r ;/“■ ^{W,dOCZnJ jest} "■    imper. redukcja rdzennego    (udanie 9) - N pl. zaimka 2. osoby; O pl. run. N *• ^G *»• ⁽P°‘^lłć

***• P^cfl<l ^,lP*. ale imner    poza tym również inne przypadki).

fjf« (zdanie 9) — N sg. m. zaimka względnego; G sg. m. jegoir, podać także formy f. i n„ wskazać na związek z zaimkiem tzw. anaforycznym ;» (#0— miękkotema-towym.

59