skanowanie0017 3

sportowych. Ma to, co najmniej, dwie ujemne konsekwencje: po pi« sze, ogranicza zakres ćwiczeń funkcji gorzej rozwiniętych, zmniejsz tym samym szanse wyrównania dysharmonii rozwoju; po drugie, i możliwia w dużej mierze włączenie się tych dzieci do zabaw rówit ków i utrudnia proces ich uspołecznienia. Zwłaszcza dla chłop w wieku szkolnym gry i zabawy ruchowe są ulubionymi rozrywk na które poświęcają oni większość wolnego czasu. Badania nasze wniły, że uczniowie o opóźnionym rozwoju motorycznym czują się sto przez--rówieśników społecznie dyskryminowani. Nie trzeba prz* nywać, że taka sytuacja prowadzi do wytwarzania się negatywn postaw emocjonalnych, odbijających się niekorzystnie na przystoso niu się dziecka do środowiska szkolnego.

Oprócz ogólnego opóźnienia rozwoju ruchowego różnego stop u dzieci w wieku szkolnym spotykamy się często z zaburzeniami ruc wymi dotyczącymi mniejszych zakresów. Jednym z zaburzeń tego ty bardzo istotnym z punktu widzenia możliwości realizowania wymat szkolnych, jest obniżenie sprawności manualnej. Może ono występom na tle ogólnego opóźnienia rozwoju ruchowego, a może mieć charak izolowany.

Przejawem obniżenia sprawności manualnej jest zbyt wolne ten wykonywanych czynności oraz zbyt mała precyzja ruchów dłoni i p ców, przy czym jedne dzieci mają proporcjonalnie lepszą precyz a gorsze tempo, inne — na odwrót — lepsze tempo, a gorszą precy2 a są i takie, u których zarówno precyzja, jak i. tempo są obniżone w sl sunku do wieku. Zła sprawność manualna odbija się w wieloraki spos na pracy szkolnej dziecka, a przede wszystkim rzutuje niekorzystnie jego pismo.

r~Istnieją różne przyczyny brzydkiego pisma u uczniów. W najpro szym przypadku stanowi ono konsekwencję złych warunków zewnęti nych, np. braku wygodnego, dobrze oświetlonego miejsca do pracy. Cz sami jest rezultatem wadliwie ukształtowanych nawyków. Niestaranr piszą uczniowie, których cechuje wybitna nadpobudliwość psychoruch wa. Nie mogą też skoncentrować się na technicznej stronie pisania dzieci, które z powodu zaburzeń analizy słuchowej cały wysiłek kła< w poprawne różnicowanie liter pod względem dźwiękowym. Najczęści jednak obniżenie poziomu graficznego pisma jest przejawem obniżon sprawności manualnej — wśród uczniów brzydko piszących dzieci z ró norakimi zaburzeniami motoryki manualnej stanowiły w naszych badi niach 72 - 97% ¹³.

¹³ Dane liczbowe są różne w zależności od wieku i klasy, do której uczeń uczą® cza. W klasach III szkół podstawowych stwierdzono aż 97% dzieci motorycznie zab' rzonych wśród brzydko piszących (G. Sochaczewska Analiza zaburzeń graficzny¹ pisma u uczniów trzecich klas szkół podstawowych. Praca magisterska zrealizować w Zakładzie Psychologii Kłiniczno-Wychowawczej Dziecka UW, Warszawa 1966).