skanowanie0034

24

Z innych badań nad strukturotwórczymi efektami uzależnienia organizacji od otoczenia, na odnotowanie zasługują analizy J. PfefTera. Ustalił on, że organizacje gospodarcze dość często wykorzystują swoje rady nadzorcze jako narzędzie, za pomocą którego przynajmniej częściowo są amortyzowane skutki oddziaływania otoczenia. Skład i liczebność tych rad nie są przypadkowe, lecz odzwierciedlają potrzeby organizacji, dotyczące np. sprawnej realizacji bieżących działań i dostępu do zasobów (cyt. za 164]).

2.1.5. Technologia a struktura organizacyjna

Na wyraźne efekty strukturotwórcze stosowanej w organizacji tecłmologii wskazują wyniki prowadzonych w połowie lat sześćdziesiątych badań J. Woodward. Wynika z nich, że:

1. Im bardziej złożona jest technologia (od produkcji jednostkowej do ciągłej), tym większa jest liczba kierowników i szczebli hierarchii (rys. 12.). Złożone teclinologie są więc przyczyną rozbudowy hierarchii organizacyjnej i wyższego stopnia nadzoru kierowniczego.

- jednostkowej ‘ ^ł-    produkcji    produkcji

i maloseryjnej •.    wielkoseryjnej    ciągiej

........ —i masowej

Rys. 12. Średnia rozpiętość kierowania przy różnych typach produkcji [94)

Fig. 12. Averageseopc of management for different types of production

2. Rozpiętość kierowania mistrzów (kierowników najniższego szczebla hierarchii) wzrasta po przejściu od produkcji jednostkowej do masowej, a następnie maleje (rys. 13.). Zarówno w produkcji jednostkowej, jak i ciągłej, wykonuje się prace wymagające

wysokich umiejętności, co oznacza konieczność ograniczenia rozpiętości kierowania. Przy linii montażowej natomiast mistrz może nadzorować pracę wielu podwładnych, gdyż wy konywane prace nie wymagają dużych umiejętności.

• Rys. 13. Teclmologiezna złożoność a liczba szczebli hierarchii [94]

Fig. 13. Techno logicul complcxily and nuniber of hierarchical levels

Produkcja jednos tkowa i małoseryjna

Produkcja wielkoseryjna i masowa

Produkcja

ciągła ,**£&*. = mediana

3. Im większa technologiczna złożoność, tym liczniejszy personel administracyjny. Bardziej skomplikowane urządzenia wymagają rozbudowy służb konserwacyjno-remontowych i przygotowania produkcji w celu zapewnienia ich prawidłowego funkcjonowania [94].

Woodward stwierdziła, że powodzenie osiągają te organizacje, których cechy struktury odpowiadają stosowanej technologii. W produkcji masowej struktura była zgodna z klasycznymi zasadami zarządzania, w organizacjach zaś o produkcji jednostkowej i ciągłej - sprzeczna z nimi [94J.

Wpływ technologii na strukturę organizacyjną potwierdzają również badania E. Harveya prowadzone w 43 przedsiębiorstwach [36], badania J. Hage'a i M. Aikena 16 organizacji służby zdrowia i opieki społecznej [35], badania W.L. Zwermanna w 55