DSC03577 (3)

Eugeniusz Cnotliwy

Z badań nad rzemiosłem, zajmującym się obróbką rogu i kości na Pomorzu Zachodnim we wczesnym średniowieczu

Badania archeologiczne prowadzone obecnie na Pomorzu Zachodnim na wielkich, znanych ze źródeł pisanych obiektach wczesnośredniowiecznych jak Wolin, Szczecin, Kołobrzeg, dostarczając ogromnych ilości materiałów zabytkowych, posunęły naprzód naszą wiedzę o życiu i kulturze ich mieszkańców i twórców. Przedmioty z rogu i kości, stanowiące jeden z przejawów życia i kultury naszych wymarłych przodków, będą przedmiotem niniejszego artykułu. Główną uwagę zwrócimy jednak nie na same przedmioty, lecz na problem rzemiosła trudniącego się obróbką rogu i kości, w możliwie wszystkich jego przejawach.

Podstawę materiałową tej pracy stanowią przede wszystkim nie opublikowane dotychczas, bogate materiały z badań powojennych, przeprowadzonych w wyżej wymieniónych ośrodkach przez Stacje Archeologiczne IHKM PAN w Kołobrzegu, Szczecinie i w Wolinie, przechowywane w ich zbiorach.^{1 2} Materiały przedwojenne zebrane przez W. Łęgę³ nie posiadają dla nas takiego znaczenia, ponieważ pochodzą z badań powierzchniowych, lub z obiektów badanych dorywczo metodą nie spełniającą dzisiejszych wymogów, stanowią jednak pewne tło porównawcze. Materiały z badań przedwojennych w Wolinie, mogące wnieść istotne wartości do niniejszej pracy, nie zostały opublikowane w całości i zaginęły podczas ostatniej zawieruchy wojennej. Z bogatych materiałów K. A. Wilde opublikował’ tylko ich część, a mianowicie grzebienie.⁴ O pozostałej reszcie posiadamy tylko skromne wzmianki, roz-

151

1

¹ Za uprzystępnienie mi tych materiałów składam w tym miejscu podziękowania kierownikom mgr mgr T. Wieczorowskiemu, L. Leciejewiczowi i W. Fiłi-powiakowi. Dziękuję także mgr E. Wiatrolikównie za cenne informacje odnośnie rogownictwa kołobrzeskiego.

2

W. Łęga, Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wy

3

kopalisk, Toruń 1930 r.

4

* K. A. Wilde, Die Bedeutung der Grdbung Wollin 1934, Stettin 1939 r.