skanowanie0048 2

■•'lówn.....owi; in tykiiluwunąj jak i język gwizdów, znaków, migowy itp.,

I m >< lol) 11 i i ■ bowiem juk w święcie zwierząt, również u człowieka istnieje ho/.;nl<> rozwinięty system przekazów niewerbalnych (niejęzykowych). •b"II przyjiió t<• że zachowanie społeczne jest możliwe dzięld komuni-Imwumu siij, ono zaś jest podstawą procesu interakcji, to można stwierdzić, iż podstawową fonną zachowań społecznych są interakcje.

I    leliniując procesy komunikacji, C. T. Vardaman i C. C. Halterman (1968) rozumieją pod tym określeniem „przepływ materiałów, informacji, spostrzeżeń i, sposobów rozumienia pomiędzy różnymi częściami i członkami organizacji” (s. 3). W definicji tej miesjzczą się ich zdaniem wszelkie metody, środki i sposoby wymiany informacji (tzw. technologia komunikowania), dalej wszelkie kanały, sieci i systemy komunikacji (mają Lu na myśli przede wszystkim strukturę organizacji, lecz dotyczy to również małych grup, choć bez owej otoczki formalnej), a taicie wszelkie formy wymiany międzyosobniczej (określają to mianem komunikacji interpersonalnej) oraz wszelkie dane i informacje niezbędne do realizacji celów organizacyjnych (można tu dodać: do realizacji w ogóle wszelkich celów wymagających społecznego współdziałania). Jest to bardzo szeroka definicja komunikowania, niemniej wskazuje ona, jak wiele rzeczy dzieje się (czy też może się dziać) między ludźmi, gdy nawiązują ze sobą interakcję.

Jedną z najczęściej podejmowanych kwestii dotyczących komunikowania się w małych grupach jest zagadnienie obiegu informacji. W wielu badaniach poświęconych temu zagadnieniu zmierzano do ustalenia, czy istnieje związek między przestrzennym zorganizowaniem obiegu informacji a efektywnością działania grupy oraz zadowoleniem członków grupy, którzy mogli przesyłać informację w taki a nie inny sposób.

Shaw (1964) stwierdził, że w badaniach eksperymentalnych wykorzystywano w sumie 23 różne warianty przestrzennego zorganizowanego obiegu informacji. Poszczególne warianty różniły się liczbą osób oraz łączącymi je relacjami (patrz rys. 1-3).

Niezależnie od tego, czy sieć tworzyły trzy osoby, czy też pięć bądź więcej osób, sieci można było podzielić na scentralizowane i zdecentralizowane. Sieci scentralizowane to te, w których większość strzałek wskazujących niesymetryczność kanału (jednokierunkowy przepływ informacji) biegnie np. w stronę jednej tylko pozycji. Oznacza to, że osoba zajmująca taką pozycję uzyskuje informację ocl wszystkich innych'ludzi, oni natomiast w ramach tej sieci nie przekazują sobie informacji. W różnych strukturach może być więcej takich pozycji, co powoduje, że sieci będą bardziej lub mniej scentralizowane. Natomiast sieć zdecentralizowania to laka, w której wszystkie kanały są symetryczne (dwukierunkowy przepływ informacji), co oznacza, że wszyscy członkowie grupy dy-i tonującej lego typu siecią komunikacyjną biorą w jednakowym (bądź i’* i" " |ednakowyin) stopniu udział w wymianie informacji.

^{II    1} i""i'l' • i. pi •<T.l!|du badań ■/. tego zakresu. Slmw (1964) mógł

Sieci pięcioosobowe

Rys. 1-3. Symboliczna reprezentacja sieci komunikacyjnych stosowanych w badaniach eksperymentalnych (Wg: Shaw, 1964)

sformułować szereg wniosków dotyczących wpływu rodzaju sieci na procesy grupowe (por. Mika, 1981). Generalny wniosek jest taki, że największe zróżnicowanie występuje między sieciami scentralizowanymi (typu „gwiazda”) a sieciami zdecentralizowanymi (jak np. koło). Istotnym czynnikiem, który w pewnym zakresie może modyfikować to zróżnicowanie, jest rodzaj zadania: Czy jest- to zadanie proste, czy złożone? W przypadku problemów prostych rozwiązanie znajdowane jest szybciej w grupach scentralizowanych, natomiast przy problemach złożonych zdecydowanie korzystniejsze okazują się układy zdecentralizowane. Z kolei, niezależnie od rodzaju zadania, grupy zdecentralizowane wysyłają więcej komunikatów. Liczba popełnianych błędów nie różnicuje tak wyraźnie, niemniej zdecentralizowanie sprzyja popełnianiu błędów przy rozwiązywaniu prostych problemów, a utrudnia w przypadku problemów złożonych; centralizacja wywiera wpływ w odwrotnym kierunku. Natomiast bardzo wyraźna jest zależność między satysfakcją uzyskiwaną przez członka grupy z pracy w jej ramach a stopniem scentralizowania lej