skanuj0006 4

NOWOTWORY JAJNIKA 231

ten temat coraz częściej pojawiają się pozytywne opinie.

Wskazania do chemioterapii pierwotnej stanowią: a) obecność przerzutów, b) nie-operacyjność guza, c) oporność na promieniowanie.

Wskazaniem do chemioterapii wtórnej po leczeniu operacyjnym lub po napromienianiu, bądź po obu tych metodach razem jest uzupełnieniem zasadniczego leczenia, gdy zabieg był niedoszczętny lub gdy nastąpił nawrót.

W leczeniu nowotworów złośliwych jajnika mają zastosowanie różne rodzaje leków cytostatycznych. Lek dobiera się zależnie od typu histopatologicznego i biologii guza. Często stosuje się kilka leków cytostatycznych razem. Dawki muszą być bardzo starannie dobrane, ponieważ zbyt duże uszkadzają ustrój szczególnie krwi otworzenie, natomiast zbyt małe powodują wytwarzanie się oporności. Najlepsze wyniki osiąga się w chemioterapii, jeżeli istnieje możliwość wykonania onkobiogramu, tzn. oznaczenia wrażliwości tkanki nowotworowej na poszczególne cytostatyki. Do najczęściej stosowanych cytostatyków należą: endoksan, trenimon, Thio-thepa, leukeran, winblastyna Methotrexate, 5-Fluorouracil.

Stosowanie leków cytostatycznych przedłuża życie chorych z nieoperacyjnymi nowotworami jajnika oraz poprawia wyniki ieczenia operacyjnego przy leczeniu skojarzonym. Chore po chemioterapii muszą być w ścisłej kontroli, ze względu na możliwość wystąpienia objawów zatrucia, a w szczegól-rości ciężkiego uszkodzenia szpiku kostnego. Jako zasadę w uzupełnieniu chemiote-rrapii stosuje się przetoczenie świeżej krwi, erytrocytów, leukocytów, płytek, a przy ciężkich uszkodzeniach nawet przeszczepianie szpiku. W różnicowaniu tego powikłania rależy brać pod uwagę również objawy au-::'intoksykacji przy nagłym rozpadzie guza.

Część szczegółowa

^; erwotne nowotwory nabłonkowe

Określenie. Składają się one z jednego lub • ielu typów nabłonka i podścieliska łączno-tkankowego. Odnośnie do pochodzenia struktur nabłonkowych istnieją dwa punkty zapatrywania. W pierwszym przyjmuje się, że pochodzą one z nabłonka pokrywającego jajnik, w drugim, że z przewodów koło-śródnerczowych (Mullera). Uważa się jednak, że nabłonek pokrywający jajnik i związane z nim podścielisko mają to samo pochodzenie co przewody kołośródnerczowe (Mullera), a tym samym możliwość reprodukcji identycznych struktur. W związku z tym spotyka się w jajniku guzy nabłonkowe przypominające budowę histologiczną jajowodu, endometrium czy też błonę śluzową kanału szyjki. Nowotwory nabłonkowe jajnika powtarzają różne etapy rozwoju fałdu moczowo-płciowego. Ze względu na architekturę makro- i mikroskopową guza w grupie tej wyróżnia się: adenoma — gruczolaki, cystadenoma — torbielakogruczolaki, papil-loma — brodawczaki.

Zależnie od umiejscowienia wyrośli bro-dawkowatych dodaje się informację na przykład papilloma extracysticum bądź in-tracysticum.

Określenie fibroma dodaje się, gdy w guzie przeważają elementy podścieliska (adeno-fibroma). Jeżeli guz charakteryzuje się pierwotnym rozrostem nabłonka na powierzchni otrzewnowej jajnika, określa się jako „sur-face”, np. papilloma surface.

W ocenie stopnia złośliwości wyróżnia się trzy zasadnicze grupy:

niezłośliwe, graniczne, złośliwe.

Wyłonienie grupy guzów granicznych ma duże znaczenie prognostyczne i lecznicze. Stanowią one około 15% nowotworów nabłonkowych. Biologia ich jest inna niż raków. Przebieg jest mniej dynamiczny. Wyjątkowo mogą dawać przerzuty i nawroty, ale 5-letnie przeżycia są znacznie wyższe, aniżeli nowotworów zdecydowanie złośliwych. Ten typ guza w budowie mikroskopowej zawiera cechy złośliwości, ale nie wszystkie jednocześnie, i występują one zwykle w mniejszym nasileniu. Może wystąpić zaburzenie warstwowości, wzrastanie czynności mitotycznej, atypia jądrowa. Nie obserwuje się natomiast naciekania podścieliska. Ocena inwazji może być trudna lub w niektórych guzach wręcz niemożliwa. Dotyczy to szczególnie brodawczaków. Guzy graniczne mogą wszczepiać się w otrzewną i te wykazują zdolność do naciekania. Rząd-