skanuj0038 3

w kierunku wytrącania bezpostaciowego AltOHK W praktyce, zmętnienie roztworu pojawia się, gdy pH obniżymy do 8-9. Sumaryczny zapis wspomnianych reakcji możemy podać w postaci:

T

[AIOH)₄] +NIV 2 MQH)' + NHjt + H₂0

biały

Ogrzewanie reagentów sprzyja pełniejszemu wytrącaniu Al(OH)i m.in. z uwagi na ulatnianie się NII₃f.

Należy tu podkreślić różnicę zachowania się jonów [AIOH)₄j i [Zn(OH)₄]² w reakcji z NH4CI.

Kationy Zn²' tworzą rozpuszczalne bezbarwne kompleksy zarówno z jonami HO jak i z amoniakiem. Przy dostatecznie dużym stężeniu NH₃ w roztworze zawierającym jony (Zn(OH)₄]²~, dokonuje się wymiana ligandów -cząsteczki NH₃ stopniowo zastępują aniony HO" związane z kationami Zn²\ Gdy do silnie zasadowego roztworu Na₂[Zn(OH)₄] dodajemy lekko kwaśny NH4CI, to zachodzącą reakcję możemy zapisać:

[Zn(OH)₄]²" + 4NfV 2 [Zn(NH₃)₄]²* + 4 H₂0

bezbarwny    bezbarwny

Jak widzimy, w przypadku jonów [Zn(OH)₄]² , dodawanie NH4CI nie powoduje wytrącania się jonów Zn²*.

Obecnie zajmiemy się wykryciem jonów Zn²’ w drugiej porcji analizowanego roztworu alkalicznego. Pierwszym krokiem jest zmiana środowiska z silnie alkalicznego (zawierającego jony [Zn(OH)₄]²) na umiarkowanie kwaśne (zawierające jony Zn²⁺) o 4 < pH < 5. W tym celu dodajemy stopniowo nadmiar 6M CH₃COOH:

[Zn(OH)₄l²' + 4CH₃COOH ^ Zn²* + 4 H₂0 + 4 CHjCOOO"

Następny etap to wytrącanie osadu, którego głównym składnikiem jest ZnfHg(SCN)i1. Kompleksowe aniony rodanortęcianowe(Il) [IIg(SCN)₄]²' są nietrwałe i w środowisku zasadowym ulegają rozkładowi:

[I lg(SCN)<)² + 2 HO’ 2 HgO + H?Q + 4 SCN~

żółty

Widoczne staje się, że środowisko o 4 < pi! < 5 jest korzystne zarówno jeśli chodzi o stężenie jonów Zn²*, jak i jonów strącających [Hg(SCN)₄]²~.

Aby podnieść czułość opisywanej reakcji, do roztworu badanego dodajemy kilka kropli bardzo rozcieńczonego (0,02% czyli ~10'³M) roztworu CuS0₄. Wytworzone w roztworze stężenie jonów Cu²* jest zbyt małe, aby mógł wytrącić się zielony CurHg(SCN\il.Natomiast w obecności jonów Zn²⁺, rozpoczyna się powolne wytrącanie krystalicznego osadu mieszanego, zawierającego ZnfHgfSCNIJ i CufHg(SCN)i1. Zależnie od stosunku stężeń Zn²* i Cu²*, barwą osadu są różne odcienie fioletu (wypada tu wspomnieć, że sam ZnfHg(SCNY»l jest biały):

xZn^2ł + yCu^2ł + [Hg(SCN)₄]²" 2 (Zm+CuyWMSCN),]

fioletowy

gdzie x i y oznaczają zmienne ułamki, molowe obu składników osadu i spełniają warunek:

def

x + y = 1

W praktyce, do roztworu analizowanego o 4 < pH < 5 dodajemy 5 kropli 0,02% roztworu CuS0₄ i 5 kropli roztworu (NH₄)₂[Hg(SCN)₄]. Wewnętrzne ściany probówki pocieramy bagietką, aby zapoczątkować krystalizację. Tworzenie się osadu jest procesem powolnym - nie należy w chwilę po zmieszaniu odczynników przesądzać o nieobecności Zn²* w roztworze badanym,

75