skanuj0038 (9)

w kierunku wytrącania bezpostaciowego AI(OHV W praktyce, zmętnienie roztworu pojawia się, gdy pH obniżymy do 8-9. Sumaryczny zapis wspomnianych reakcji możemy podać w postaci:

T

[AIOH)₄) +NH/ 2 AlfOffl. + NH,t -t- H,0

biały

Ogrzewanie reagentów sprzyja pełniejszemu wytrącaniu AKOHji m.in. z uwagi na ulatnianie się Nł I₃t.

Należy tu podkreślić różnicę zachowania się jonów [A10H)₄]~ i [Zn(OH)₄]² w reakcji z NH|CI.

Kationy Zn²* tworzą rozpuszczalne bezbarwne kompleksy zarówno z jonami HO jak i z amoniakiem. Przy dostatecznie dużym stężeniu NH₃ w roztworze zawierającym jony [Zn(OH)₄)²~, dokonuje się wymiana ligandów -cząsteczki NHj stopniowo zastępują aniony HO" związane z kationami Zn²’. Gdy do silnie zasadowego roztworu Na₂[Zn(OH)₄] dodajemy lekko kwaśny NH4CI, to zachodzącą reakcję możemy zapisać:

[Zn(OH)₄]²~ + 4NH₄^ł 2 [Zn(NH₃)₄]^2ł + 4 H₂0

bezbarwny    bezbarwny

Jak widzimy, w przypadku jonów [Zn(OH)₄]²’, dodawanie NH4CI nie powoduje wytrącania się jonów Zn²⁺.

Obecnie zajmiemy się wykryciem jonów Zn²’ w drugiej porcji analizowanego roztworu alkalicznego. Pierwszym krokiem jest zmiana środowiska z silnie alkalicznego (zawierającego jony [Zn(OH)₄]') na umiarkowanie kwaśne (zawierające jony Zn²⁺) o 4 < pH < 5. W tym celu dodajemy stopniowo nadmiar 6M CH₃COOH:

[Zn(OH)₄j² +4CH₃COOH Zn²" + 4 H₂0 + 4 CH₃COOO"

Następny etap to wytrącanie osadu, którego głównym składnikiem jest ZnfHg(SCN)jl. Kompleksowe aniony rodanortęcianowe(II) [IIg(SCN)4]²' są nietrwałe i w środowisku zasadowym ulegają rozkładowi:

[Hg(SCN)₄]²' + 2HO' 2 HeO + H,Q + 4 SCN~

żółty

Widoczne staje się, że środowisko o 4 < pil < 5 jest korzystne zarówno jeśli chodzi o stężenie jonów Zn²\ jak i jonów strącających [Hg(SCN)₄]²~.

Aby podnieść czułość opisywanej reakcji, do roztworu badanego dodajemy kilka kropli bardzo rozcieńczonego (0,02% czyli ~10‘³M) roztworu CuS0₄. Wytworzone w roztworze stężenie jonów Cu²⁺ jest zbyt małe, aby mógł wytrącić się zielony CufHgłSCNł/1.Natomiast w obecności jonów Zn²⁺, rozpoczyna się powolne wytrącanie krystalicznego osadu mieszanego, zawierającego ZnfHg(SCNU i CurHg(SCNVl. Zależnie od stosunku stężeń Zn^2< i Cu²⁺, barwą osadu są różne odcienie fioletu (wypada tu wspomnieć, że sam ZnfHgfSCNl.il jest biały):

x Zn^2ł + y Cu²⁺ + [Hg(SCN)₄]²' 2 (Zm+CUyllHgfSCNU

fioletowy

gdzie x i y oznaczają zmienne ułamki, molowe obu składników osadu i spełniają warunek:

def

x + y = 1

W praktyce, do roztworu analizowanego o 4 < pH < 5 dodajemy 5 kropli 0,02% roztworu CuS0₄ i 5 kropli roztworu (NH₄)₂[Hg(SCN)₄]. Wewnętrzne ściany probówki pocieramy bagietką, aby zapoczątkować krystalizację. Tworzenie się osadu jest procesem powolnym - nie należy w chwilę po zmieszaniu odczynników przesądzać o nieobecności Zn²‘ w roztworze badanym,

75