skanuj0030 (Kopiowanie)

szybkość jej transportu ma wartość stałą. Na rycinie 4.6 przedstawiono zależność szybkości transportu od stężenia substancji leczniczej dla dyfuzji biernej i transportu czynnego.

Szczególne znaczenie ma ten rodzaj transportu dla przenoszenia jonów K⁺ i Na+, ponieważ warunkuje charakterystyczną różnicę między stężeniem tych jonów w komórkach i w przestrzeni pozakomórkowej. Różnica tych stężeń (w płynie komórkowym stężenie jonów K⁺ jest większe od stężenia jonów Na⁺, natomiast w płynie pozakomórkowym występuje odwrotna sytuacja) jest odpowiedzialna za istnienie potencjału elektrycznego między wnętrzem komórki a jej otoczeniem.

4.2.3. Transport ułatwiony

przypomina transport czynny, z tym, że nie może on się odbywać wbrew gradientowi stężeń, tzn. z miejsca gdzie stężenie substancji leczmczej jest mniejsze do miejsca, w którym jest ono większe (ryc. 4.7). Klasycznym jego przykładem jest transport witaminy B₁₂ odbywający się w obecności swoistych nośników (intrinsic factor).

Zewnętrzna strona błony

Wnętrze

komórki

ona

BrM

Nośnik

Intrinsic

factor

Kompleks g intrinsic ^r‘ factor-nośnik

Ryc. 4.7. Schemat transportu ułatwionego

4.2.4. Transport konwekcyjny

W tego rodzaju transporcie rozpuszczone w wodzie cząsteczki substancji leczniczej przechodzą razem z rozpuszczalnikiem przez pory w błonie (ryc. 4.8). Pory te mają średnicęjp,7-l,0 nm i dlatego megą przez nie przechodzić tylko jony i cząsteczki o niewielkiej średnicy. Na szybkość tego 58 Zarys biofarmacji transportu wpływa wielkość i liczba porów, różnica stężeń roztworu po obu stronach błony, grubość błony, jej powierzchnia, a także lepkość środowiska.

Wnętrze

komórki

Zewnętrzna strona brony

Błona

V,;C,

Szczelina

A;jj

Ryc. 4.8. Schemat transportu konwekcyjnego

4.2.5. Transport przez pary jonowe

Tego rodzaju transport stanowi sposób przenoszenia związków silnie zdysocjowanych w całym zakresie pH, np. czwartorzędowych zasad amoniowych (heksametonium, dekametonium). Odbywa się on w ten sposób, że jon substancji leczniczej (ryc. 4.9) tworzy z odpowiednim dużym jonem organicznym kompleks i powstała w ten sposób cząsteczka elektrycznie obojętna przechodzi przez błonę na zasadzie dyfuzji biernej.

W*

Zewnętrzna strona błony

Błona

Wnętrze

komórk,

b> a

Anion Kation organiczny organiczny

>

Para jonowa

Dyfuzja

bierna

g> a

juczny    ^tra“^Sp0rtU

Wchłanianie substancji leczniczej 59