skanuj0036

Do osadu dodajemy po kilka kropli 6M NaOH i 3% H2O2. Całość ogrzewamy, a gdy utlenienie zakończy się, odwirowujemy osad. Stanowią go Fe(OH)i i MnO?. Produktem utlenienia CrfOH); jest dobrze rozpuszczalny Na₂Cr04. Odpowiednie reakcje, wraz z bilansami elektronowymi, podane zostały już wcześniej, więc tylko przypominamy:

T

2 Fe(OHV> + H?Q? — 2 Fe(OH),

T

Mn(OH)> +11?0> — MnQ2 + 2H₂0

1’

2    CrfOH), + 3 HA + 4 HCT — 2 Cr0₄²' + 8 H₂0

Osad Fe(OH)i i MnO? wykorzystujemy głównie do wykrycia obecności manganu. Wykrycie jonów Fe²*, Fe¹* (i NH/) przeprowadzamy na samym początku analizy systematycznej kationów. Łatwość utlenienia Fe²* (0₂ rozpuszczony w roztworze lub inne dodawane utleniacze) i łatwość redukcji Fe¹* (np.H₂S w roztworze zakwaszonym przy wytrącaniu 2 gr. kationów) zmuszają nas do tego.

Warto pamiętać, że jony Fe²' w środowisku obojętnym lub lekko kwaśnym, tworzą z jonami [Fc(CN)₆)¹~ niebieski osad tak zwanego błękitu Tumbulla. Zapisać to możemy tradycyjnie:

Jony Fe³* (w podobnym zakresie pH) reagują z jonami [Fc(CN)*]⁴ tworząc ciemnoniebieski osad Izw. błękitu pruskiego. Znowu mamy różne możliwości zapisania tej reakcji:

4 Fe³* + 3 [Fe^,,(CN)₆]⁴    2 Fc,^IHlFe^łl(CN\J,

błękit pruski

albo:

Fe⁵'+ K'+ [Fe“(CN)₆]⁴' 2 KFe^ulrFc"(CNVl

Dla ułatwienia zapamiętania zwróćmy uwagę na „dopełniające” stopnic utlenienia żelaza w obu osadach: jon Fe^2, reaguje z kompleksem Fe(III), a jon Fe^u z kompleksem Fe(II). Pozostałe kombinacje (o zgodnych stopniach utleniania Fe) nie dają tak charakterystycznych efektów barwnych.

Inną bardzo czułą reakcją jonów Fe'¹ jest tworzenie z jonami rodankowymi SCN* intensywnie czerwonych rozpuszczalnych kompleksów: od [FeSCN]²* aż do [Fe(SCN)*]³~. Reakcję tę przeprowadzamy w środowisku lekko zakwaszonym (rozc. HC1). Zmniejszamy w ten sposób stężenie jonów konkurujących z SCN o skompleksowanie Fe^3, (są to m.in. CH3COO , C2O4², winiany, F‘, P0₄³ ). Obecność reduktorów (Fe^u + e —*    Fe²*) lub silnych

utleniaczy Gon SCN jest reduktorem) też może przeszkodzić w wykonaniu tej reakcji.

Ogólną przestrogę dotyczącą możliwości „zgubienia” jonów Fe^2ł możemy sformułować tak: pozytywny wynik reakcji z jonami SCN“ (czyli obecność Fc^3ł) może pochodzić także od utlenionych jonów Fe²⁴. Dlatego nie należy pomijać próby z jonami [Fe(CN)₆]³' (w lekko zakwaszonym roztworze badanym), ani też odkładać jej wykonania na później, bo dajemy czas na przebieg niepożądanej reakcji Fe²⁴ z rozpuszczonym 0₂.

Powróćmy teraz do drugiego składnika osadu czyli uwodnionego MnO?. Aby potwierdzić obecność manganu, przeprowadzamy wspomnianą już

71

1

   Fe²' + 2 [Fc^,u(CN)₆]¹' 2 Fe^>lJFe^lll(CN).Ł

btękit Tumbulla

lub prościej, w postaci:

Fe²* + K* + [Fe‘"(CN)₆]^J‘ £ KJe^urFe"VCNVl

Źródłem jonów K* jest odczynnik strącający czyli K₃[Fe(CN)₆).