skanuj0050 3

Po dokładnym oddzieleniu kationów grup od I do 4 , obecność jonów Mg²’ możemy wykryć strącając biały drobnokrystaliczny osad orto-fosforanu (V) magnezowo-amonowego. Do badanego roztworu dodajemy buforu amonowego (np. po 0,5 cnv roztworów 3M NH₂aq i 3M NH4CI), Icm³ roztworu Na₂HP0₄ i mieszamy. Po kilku minutach obserwujemy, czy osad ma postać krystaliczną.

Reakcje zachodzące w naszym lekko zasadowym roztworze możemy zapisać w postaci:

1° HP0₄²“ + NHjaq ^ P0₄^J + NH/    - powstawanie jonów P0₄^v w

środowisku buforu amonowego

2° Mg²* + NHj’ + P0₄*    ^ MgNH,P0₄ - wytrącenie się krystalicznego

osadu soli podwójnej (pH * 9)

Zwróćmy uwagę na ograniczenia zakresu pH, przy którym strącamy ten osad. Przy umiarkowanym zakwaszeniu, obniżenie stężenia jonów P0₄³ "możemy tłumaczyć reakcją:

P0₄^ł + 2 H* ^ II2PO4 , a zatem:

MgNH₄P0₄ + 2 H* H Mg²* + NH4* + I I₂P0₄    - osad rozpuszcza się

Przy silnej alkalizacji (dodawanie NaOH lub KOH) obniżamy stężenie jonów NH₄* - osad przekształca się w bezpostaciowy, mało charakterystyczny Mg(OHb:

NH/+ HO" NH)t + H₂0, a jednocześnie:

Mg²* + 2HO ^ Mg(OHb    czyli sumarycznie:

MgNliiPOi + 3110    ^ MglOH): ⁺ NHjT + P0₄³" + H₂0

Wytrącanie Mg(OH)₂ wykorzystujemy w reakcji z udziałem barwnika organicznego - żółcieni tytanowej. Gdy do roztworu soli magnezu dodajmy kilka kropli żółcieni i roztworu NaOH, możemy zauważyć pojawienie się czerwonego zabarwienia lub osadu (jeżeli stężenie jonów Mg²’ było duże). Keakcja ta jest charakterystyczna dla Mg²*, ale jedynie pod warunkiem nieobecności kationów pierwszych czterech grup (podobnie mogą się zabarwiać osady licznych wodorotlenków lub węglanów).

Alkalizacja roztworu badanego (przez dodawanie roztworu NaOH) informuje nas także o obecności jonów NłU'. Wydzielający się amoniak, szczególnie wyraźnie przy ogrzewaniu roztworu, wyczuwamy węchem. Wilgotny uniwersalny papierek wskaźnikowy trzymany nad powierzchnia zanalizowanego ogrzewanego roztworu, wykaże wzrost stężenia jonów HO". Procesy opisane tu, możemy zapisać:

T

NH/ + HO ^ NHjt + H2O    - wydzielanie się NHj

po dodaniu silnej zasady

Inną, bardzo czułą reakcją wykrywania jonów NlV jest reakcja z odczynnikiem Nesslera. Odczynnik ten jest roztworem jodortęcianu(II) potasu zalkalizowanym KOH. Do wykrywania stosujemy rozcieńczony roztwór soli amonowej, ponieważ odczynnik powinien być użyty w nadmiarze. Czerwono-brunatny osad wskazuje na obecność jonów NH/:

/^Hgx

NH/ + 2 [HgI₄]^J~ + 4 OH" £ O NH₂I + 7 T + 3 H₂0

l    J    II'

odczynnik Ncsskra

Hg

czcrwonobrunatny

osad

W reakcji tej przeszkadzają np. jony Fe*. Przypomijmy, że:

Fe*+ 3 HO" ^ FefOffli

rdzawo-brązowy osad

Dodanie silnej zasady i odwirowanie osadu wodorotlenków, usuwa tę przeszkodę. Teraz w roztworze możemy już wykrywać jony NH/.

99