skanuj0052 2

62

3. Identyfikacja grzybów

Grzyby wykazują o wiele bardziej zróżnicowaną budowę niż bakterie, co pozwala identyfikować je na podstawie cech morfologicznych. Warunkiem pełnej identyfikacji gatunków wywołujących psucie się żywności jest wyizolowanie ich w postaci czystej kultury, jakkolwiek, gdy grzybnia jest obfita i dobrze wyrośnięta, może robić preparaty bezpośrednio z naturalnego środowiska.

Preparaty przygotowuje się, pobierając trochę grzybni zagiętą na końcu igłą preparacyjną i umieszczając ją w kropli wody na szkiełku przedmiotowym.

Czyste kultury otrzymuje się ogólnie znanymi metodami izolowania czystych kultur, stosując jako podłoża hodowlane brzeczkę z agarem, podłoże Czapka lub agar ziemniaczany.

Gdy dominującą mikroflorą są bakterie, rosnące znacznie szybciej niż pleśnie, do podłoża hodowlanego przy izolowaniu pleśni dodaje się antybiotyk (tetracyklinę, penicylinę, aurcomycynę lub chloramfenikol) hamujący rozwój bakterii, a nie przeszkadzający rozwojowi pleśni. Wzrost drożdży szlachetnych, rosnących szybciej od innych grzybów, można zahamować, dodając aktidion.

Obserwacja budowy pleśni, a szczególnie sposobu rozmnażania w preparatach mokrych, przygotowanych w wyżej wspomniany sposób, jest dość trudna przede wszystkim z tego względu, że grzybnia lub zespoły konidialne łatwo ulegają uszkodzeniu. W celu lepszej obserwacji morfologii pleśni prowadzi się hodowle na szkiełkach przedmiotowych lub w komorach Bótchera.

Hodowlę w komorach Botchcra prowadzi się w ten sposób, żc na szkiełku przedmiotowym umieszcza się pierścień szklany i przykleja do szkiełka woskiem z wazeliną (1:1). Na dno pierścienia wprowadza się kroplę wody jałowej. Na jałowym szkiełku nakrywkowym umieszcza się kilka kropel płynnego podłoża Czapka z zawieszonymi w nim zarodnikami pleśni w takim rozcieńczeniu, aby w każdej kropii znajdował się jeden iub najwyżej dwa zarodniki. Tak przygotowane szkiełko przykrywkowe przykleja się wazeliną do pierścienia kropelkami zawiesiny w dół (rys. 9).

Komorę umieszcza sie na stoliku mikroskopu znajduje obraz zarodników i catość {razem z mikroskopem) umieszcza w u: nostacie. Obserwacje wzrostu grzybni i wytwarzani;, zarodników prowadzi się przez kilkadziesiąt godzin, nic zdejmując komory z mikroskopu i oglądając zawsze ten sam preparat.

Hodowlę pleśni do celów diagnostycznych na szkiełku przedmiotowym nro-wad.-^: sie v' ten -oosób. powierzchni jałowego szkiełka nrzeomiot •> /ee prov. :oza się cianką warstwę podłoża agarowego Czapka iuo brzeczki z agarem, w którym uprzednio rozprowadzono małą liczbę zarodników. Szkiełko z podłożem umieszcza się w płytce Petriego na bibule zamoczonej w jałowej wodzie (dla zapobieżenia wysychaniu podłoża). Po wyrośnięciu grzybów szkiełko umieszcza się na stoliku mikroskopu i analizuje bezpośrednio przy małym powiększeniu lub ostrożnie nakrywa się szkiełkiem przykrywkowym i oglądu przy większym powiększeniu

63

O*

(400-600x). Podobnie można hodować pleśnie, umieszczając na szkiełku zawiesinę zarodników w płynnym podłożu Czapka.

W obserwacjach mikroskopowych zwraca się uwagę na następujące elementy budowy:

a)    grzybnia - wielo- lub jednokomórkowa,

b)    zarodniki - kształt, wielkość, barwa, sposób powstawania,

c)    zarodnia - sposób ułożenia, wielkość, obecność kolumeli i jej kształt,

d)    trzonki owocujące kształt, rozgałęzienia, sposób ułożenia.

Morfologię kolonii pleśni bada się w czasie 2-3-tygodniowej hodowli na podłożu Czapka. Zwraca się uwagę na następujące elementy:

a)    wygląd i zabarwienie grzybni, zmiany barwy w czasie zarodnikowania oraz zmiany barwy grzybni od spodu,

b)    kształt i wielkość kolonii,

c)    zróżnicowanie kolonii na część centralną i obwodową,

d)    obecność stref koncentrycznych,

e)    rodzaj powierzchni kolonii (ziarnista, włóknista, puszysta, zbita),

0 brzegi kolonii.

Na podstawie badań morfologicznych można określić rodzaj i gatunek pieśni. W celu określenia szczepu konieczne jest prowadzenie dalszych szczegółowych badań biochemicznych. Określa się wówczas m.in. zdolność rozkładania różnych substratów oraz wytwarzania różnych substancji, takich jak: enzymy, kwasy organiczne i antybiotyki.

4. Wykonanie ćwiczenia

ł. Zapoznać się z morfologią otrzymanych hodowli grzybów, a w szczególności: ?) onisać morfologię kolonii.

b)    zapoznać się z budową strzępek z. rodniKującycn (umieścić odkr/u płyti: na stoliku mikroskopu i znaleźć obraz grzybni przy użyciu obiektywu 10x;

c)    wykonać preparat mokry grzybni, starając się znaleźć obraz strzępek kom dialnycł’.. zwrócić uwago na budowę grzybni, kształt i budowę zaroduikóv

1.. Z oorazow miicroskopov en wykot, i un eh: ąl: ry;-.i, znycn c. tów budowy grzybni danego gatunku.

Materiały i sprzęt

1.    Płytkowe hodowle występujących w żywności gatunków' grzybów.

2.    Mikroskopy.