skanuj0196 [1600x1200]

Detektor

półprzewodnikowy Si (Li)

Ryc. 8.14. Zasada działania fluorescencyjnego spektrometru rentgenowskiego.

r. .mochromator połączony z detektorem. Rozszczepieniu poddaje się r*.tmieniowanie wtórne emitowane przez próbkę, a nie jak w metodzie -^sorpcyjnej promieniowanie z lampy. Elementami rozszczepiającymi są    L\¥, ŃuC\ \wb    a detektorem

przetwarzaj ącym promieniowanie na sygnał elektryczny jest licznik Geigera-Mullera, licznik proporcjonalny lub scyntylacyjny.

Metoda fluorescencyjnej spektrometrii rentgenowskiej pozwala na kykrywanie i oznaczanie wszystkich pierwiastków (zarówno metali, jak . niemetali) o liczbie atomowej Z ^ 4. Jednak czułość metody zależy * znacznym stopniu od ilości posiadanych przez pierwiastek powłok elektronowych. Dla pierwiastków lekkich, takich jak beryl lub bor, granica detekcji leży na poziomie 1—5%. Wraz ze wzrostem liczby -lontowej granica ta szybko maleje (metoda staje się bardziej czuła). Granica wykrywalności dla pierwiastków o średniej liczbie atomowej, :_kich jak żelazo, wynosi 0,1—10 ppm. Najważniejszymi zaletami tej ~etody są możliwości analizowania próbek stałych bez potrzeby ich -przedniego roztwarzania orazzdo\ność do oznaczania niemetaW, co jest trudne lub wręcz niemożliwe do przeprowadzenia innymi metodami mektrometrii atomowej. Metodę tą wykorzystuje się np. do oznaczania ścki w produktach ropopochodnych, w przemyśle cementowym, szklat->kim, ceramicznym, metalurgicznym, w geologii, ochronie środowiska : wielu innych dziedzinach. Metoda ta wymaga bardzo małej ilości próbki : można nią oznaczać nawet zawartości poszczególnych pierwiastków w pyłach z powietrza zebranych na filtrze. Obecnie w laboratoriach na całym świecie zainstalowanych jest ponad 14000 tego typu aparatów.

Fluorescencja atomowa

Jak podano we wstępie do tego rozdziału, atom po pochłonięciu kwantu promieniowania elektromagnetycznego o odpowiedniej energii może trwać w stanie wzbudzonym przez bardzo krótki czas. Powrotowi

175