skan141

-------->. impuls odruchu aksonowego

Ryc. 5.4. Mechanizm odruchu aksonowego. Impuls aferentny wzbudzony w receptorze R i przewodzony wzdłuż odcinka a ku korzeniom grzbietowym rdzenia kręgowego, w miejscu X obejmuje również gałązkę b i przemieszcza się antydromowo ku zakończeniu (w receptorze) Ri. Pi - miejsce przecięcia włókna nerwowego obwodowo w stosunku do zwoju rdzeniowego. P; - miejsce przecięcia włókna nerwowego dośrodkowo w stosunku do zwoju rdzeniowego. SP - substancja P; Hi - histamina; PG - prostaglandyny. Dalsze objaśnienia w tekście.

potrójnego występuje tylko odczyn czerwony oraz obrzęk, lecz nie występuje rumień). Natomiast po przecięciu korzeni grzbietowych dośrodkowo w stosunku do zwoju rdzeniowego (ryc. 5.4, P₂) odpowiedź potrójna jest pełna (tj. obejmuje również i rumień), ponieważ w takim przypadku aksony obwodowe, zachowując łączność z ciałem komórki (perikarionem), zwyrodnieniu nie ulegają.

Mechanizm powstawania rumienia polega na zjawisku odruchu; jest to jednak odruch szczególnego rodzaju; łuk odruchowy ogranicza się mianowicie do rozgałęzień jednego tylko włókna nerwowego, nie zawierając ani jednej synapsy i nie przebiegając przez ośrodkowy układ nerwowy. Bodziec mechaniczny wyzwalający reakcję potrójną, działając bezpośrednio (ryc. 5.4) na zakończenie czuciowe R, jest przyczyną jego depolaryzacji i wzbudzenia impulsów aferentnych przewodzonych ortodromowo w gałązce a włókna czuciowego. W miejscu X (gdzie akson dzieli się na gałązkę a oraz gałązkę b) lala depolaryzacji nie tylko przewodzona jest dalej ortodromowo, lecz obejmuje również gałązkę b, przemieszczając się (na tym odcinku jest to przewodzenie antydromowe) ku zakończeniu R₁ tej gałązki, zlokalizowanemu już Poza obszarem działania urazu mechanicznego. Zakończenie to leży bezpo-

141