skan17

232 5. Organizacja i zarządzanie w przedsiębiorstwie

Wskaźniki płynności pokazują zdolność przedsiębiorstwa do wywiązywania się z krótkoterminowych (bieżących) zobowiązań, tzn. tych, które mają być zapłacone w ciągu roku od momentu, na który dokonuje się oceny. Podstawowymi wskaźnikami płynności są:

L Wskaźnik bieżący:

aktywa bieżące

zobowiązania bieżące    .

gdzie aktywami bieżącymi nazywamy gotówkę oraz te zasoby, które w toku normalnej działalności mogą być szybko zamienione na gotówkę (zwykle w ciągu roku). Do aktywów bieżących zaliczamy więc gotówkę, zapasy, należności, przedpłaty oraz inwestycje krótkoterminowe — najczęściej w weksle i takie papiery wartościowe, które mogą być łatwo sprzedane.

2. Wskaźnik szybki:

(5.10)

(5.11)

aktywa bieżące —średni stan zapasów bieżące zobowiązania

3. Wskaźnik zdolności kredytowej:

zysk netto + amortyzacja raty kapitałowe + odsetki

określa zdolność przedsiębiorstwa do spłaty długu.

Wskaźniki zadłużenia wskazują na stopień zadłużenia oraz zdolność przedsiębiorstwa do obsługi długu.

1.    Wskaźnik obciążenia majątku zobowiązaniami:

zobowiązania ogółem

majątek ogółem    '

Wzrost tego wskaźnika świadczy o powiększającym się zadłużeniu przedsiębiorstwa. Warto zaznaczyć, że wskaźnik ten podlega optymalizacji (niekorzystny jest zbyt wysoki poziom zadłużenia, ale równie niekorzystne może się też okazać niestosowanie długu do finansowania rozwoju przedsiębiorstwa).

2.    Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem (inaczej: wskaźnik pokrycia obsługi długu):

(5.13)

zysk brutto + odsetki

odsetki

Wskaźniki rynku kapitałowego mają zastosowanie w spółkach, a przede wszystkim tzw. spółkach publicznych, których akcje są notowane na giełdzie centralnej. Warto też zaznaczyć, że wskaźniki te stosują głównie aktualni i potencjalni akcjonariusze przedsiębiorstwa.

1. Wskaźnik zysku na jedną akcję (udział):

(5.14)

zysk netto

liczba akcji (udziałów)

określa wynik spółki w postaci zysku przypadającego na jedną akcję. 2. Wskaźnik relacji ceny do zysku na jedną akcję (P/E):

cena rynkowa jednej akcji    ^ ^

zysk netto na jedną akcję

Jest to wskaźnik na świecie najbardziej popularny, ułatwiający przybliżoną ocenę celowości inwestowania w akcje danej spółki.

3; Wskaźnik stopy dywidendy:

(5.16)

(5.17)

dywidenda na jedną akcję x 100 cena rynkowa jednej akcji

pokazuje bezpośrednie korzyści posiadaczy akcji.

4. Wskaźnik stopy wypłat dywidendy:

dywidenda na jedną akcję x 100 zysk netto na jedną akcję

Wskaźnik ten obrazuje udział dywidendy, w zysku po opodatkowaniu.

5.4.7. Mierniki niefinansowe oraz łączenie finansowych i nieflnansowych mierników oceny

Wyłączne bądź też przeważające stosowanie mierników finansowych w ocenie wyników działalności przedsiębiorstwa podlega coraz powszechniejszej krytyce. W uzasadnieniu wymienia się kilka przyczyn:

—    pomiar odbywa się na podstawie danych z przeszłości, w nikłym zaś stopniu uwzględnia przyszłość,

—    mierniki finansowe z natury rzeczy zajmują się zjawiskami dającymi się łatwo wycenić, mało zaś uwzględniają „miękkie” elementy organizacji, takie