str0043

3.1.1.    Znaczenie neuroanatomii dla nauki

o zachowaniu

Neuroanatomia, zarówno makroskopowa, jak i mik;oskopowa (neurohistologia) może stanowić przedmiot sam w sobie, może też stanowić dyscyplinę pomocniczą dla neurofizjologów, neurochemików, neurofarmako-logów, badaczy interesujących się zachowaniem, a także dla lekarzy neurologów, neurochirurgów i psychiatrów. W ostatnich latach narastają tendencje do wiązania obserwowanych zmian zachowania z czynnością różnych struktur mózgowych. Obecnie wiadomo, że określone części mózgowia kierują czynnościami motywacyjnymi i reakcjami emocjonalnymi, percepcją, są niezbędne do utrzymania układu nerwowego w-^r stanie czuwania i snu. sterują prostymi ruchami i złożonymi aktami behawioralnymi, stanowią materialne podłoże mechanizmów uczenia się i pamięci. Aktualnie przedmiotem szczególnego zainteresowania neuroanatomii jest związek niektórych stanów psychicznych, np. nastroju, z funkcją specjalnych układów' w mózgowiu o określonych właściwościach biochemicznych. Często problem wysunięty p: zez fizjologów stymuluje badania anatomiczne nad jakąś częścią mózgowia i jej połączeniami z innymi ośrodkami.

3.1.2.    Metody badawcze stosowane w anatomii

układu nerwowego

Ośrodkowy układ nerwowy stanowi masę o konsystencji galaretowatej. nietrwałą i podatną na uszkodzenia mechaniczne. Dlatego też dla badania jego struktury makroskopowej czy też mikroskopowej konieczne jest utrwalenie wyjętego z ustroju mózgowia czy rdzenia kręgowego w taki sposób, by nadać tkance większą spoistość przy jednoczesnym jak najwierniejszym zachowaniu kształtu poszczególnych struktur makroskopowych i komórkowych.

Do utrwalenia tkanki mózgowej powszechnie używa się formaliny. W procedurze histologicznej tkanka jest następnie odwodniona i pokrojona na cienkie skrawki przy użyciu przyrządu zwanego mikrotomem. Skrawki te są następnie barwione różnymi barwnikami w celu uwidocznienia w nich mikrostruktur. Jeżeli zależy nam więc na uwidocznieniu ciał komórkowych neuronów, stosujemy barwienie toluidyną (metoda Nissla). Obecne w cytoplazmie ziarenka zabarwiają się na niebiesko. Włókna nerwowe z kolei szczególnie intensywnie chłoną sole srebra i zabarwiają się na czarno. Ten sposób barwdenia stosowany jest w metodzie Golgiego w' licznych modyfikacjach. Istnieją metody pozwalające uwidocznić jedynie te włókna nernowe, które ulegały procesowi zwyrodnienia (degeneracji). Ma to szczególne znaczenie dla badania przebiegu szlaków' nerwowych. Można bowiem uszkodzić u zwierzęcia jakiś ośrodek i po pewmym czasie, gdy zakończony zostanie

43