str0062

wo niewielka. B. Rexed podzielił istotę szarą rdzenia na 10 warstw oznaczonych liczbami rzymskimi (rys. 21). Warstwy te, podobnie jak pola cytoarchitekto-niczne kory mózgowej, odznaczają się charakterystycznymi cechami utkania komórkowego i właściwościami funkcjonalnymi.

W rogach przednich, zawierających warstwy VII—IX według podziału Rexeda, znajdują się neurony ruchowe, inaczej zwane motoncuronami. Ich aksony po opuszczeniu rdzenia tworzą korzenie przednie, a następnie wchodzą w skład nerwów obwodowych, które docierają do poszczególnych mięśni.

i u

Rys. 21. Podziat istoty szarej rdzenia kręgowego na warstwy (wg B. Rcxeda)

W rogach tylnych Rexed rozróżnia 6 warstw. Warstwa IV i V zawiera ciała neuronów czuciowych II rzędu. Docierają do nich impulsy czucia bólu i temperatury za pośrednictwem neuronów czuciowych I rzędu, których ciała komórkowe znajdują się w zwojach rdzeniowych. Neurony czuciowe II rzędu przekazują te impulsy do ośrodków czuciowych mózgowia. Warstwy II i III odpowiadają strukturze nazywanej istotą galaretowatą (Rolanda). Niedawno wykryto tu system, zwany układem bramkującym, który reguluje przepływ impulsów z receptorów bólowych. Omawiamy go szczegółowo w rozdziale 12 (s. 441). Warstwa I, inaczej nazywana rąbkiem Lissauera. zawiera neurony wysyłające aksony do sąsiednich lub nieco dalej położonych segmentów rdzenia.

Rogi boczne występują jedynie w odcinku piersiowym, lędźwiowym i guzicznym rdzenia i zawierają ośrodki układu wegetatywnego (autonomicznego). W części piersiowej i lędźwiowej znajdują się ośrodki współ-czulne, w guzicznej natomiast — przywspółczulne.' Aksony neuronów znajdujących się w rogach bocznych opuszczają rdzeń kręgowy przez korzenie przednie, wraz z aksonami neuronów ruchowych.

W słupach Clarke’a znajdują się neurony, których aksony tworzą szlak rdzeniowo-mózdżkowy grzbietowy.

62