str29

2.2. Realizm współczesny 77

Niebuhr przedstawia rozwój ludzkości jako walkę miedzy dziećmi światła i dziećmi ciemności. Dzieci światła podporządkowują swój interes uniwersalnemu prawu i harmonii z dobrem wspólnym, dążą do utworzenia wspólnoty światowej przez porozumienie państw, rządzonej przez władze i prawo międzynarodowe. Dzieci ciemności nie uznają żadnego prawa poza ich własną wolą i interesem, są moralnymi cynikami. Dzieci światła utworzyły demokratyczną cywilizacje, ale ponieważ nie uwzględniły oddziaływania natury ludzkiej, ich cywilizacja zagrożona jest upadkiem w wyniku ataku dzieci ciemności. By temu zapobiec i skutecznie działać na rzecz wspólnoty, muszą uzbroić sic w wiedze, jaką posiadają dzieci ciemności, ale pozostać przy tym odporne na jej oddziaływanie. Wiedza ta dotyczy potęgi egoistycznego Interesu w społeczeństwie¹.

Właściwym podejściem jest równowaga miedzy idealizmem i realizmem, który dostrzega prawdziwą naturę człowieka i państwa. Dążenie do maksymalizacji potęgi prowadzi do moralnej dwuznaczności i imperializmu. Zarówno Stany Zjednoczone, jak i Związek Radziecki były państwami imperialnymi².

Morgenthau wywarł największy wpływ na całe pokolenia teoretyków i praktyków stosunków międzynarodowych, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. W ogłoszonej w 1948 r. pracy pt. Politics Among Nations charakteryzuje on historie myśli politycznej jako nieprzerwaną walkę miedzy dwoma nurtami stosunków międzynarodowych: realizmem i idealizmem, które inaczej postrzegają naturę człowieka, społeczeństwa oraz istotę polityki. Państwa rządzone są przez ludzi, którzy mają wrodzoną skłonność do zyskiwania jak największej potęgi, dlatego zachowują sie agresywnie i dążą do zdominowania innych państw’. Świat można naprawić działając w zgodzie z siłami drzemiącymi w naturze ludzkiej, a nie - jak to proponują idealiści - przeciw nim³.

Teoria dostarcza wyjaśnień funkcjonowania stosunków międzynarodowych, a celem nauczania teorii jest umożliwienie zastosowania jej w konkretnych przypadkach. Naukowcy usiłują ..odkryć i zrozumieć siły. które determinują stosunki polityczne między państwami, zrozumieć oddziaływanie tych sił na siebie, na międzynarodowe stosunki polityczne i instytucje"⁴. Dla celów teorii stosunki międzynarodowe oznaczają międzynarodową politykę, a teoria polityki międzynarodowej jest szczególnym przykładem generalnej teorii polityki⁵. Krytycy utrzymują jednak, że zrównanie polityki międzynarodowej z nauką o niej było poważnym filozoficznym błędem⁶.

1

   Reinhold Niebuhr. The Chtldren oj Ught, and the Children oj Darkness. A Vindtcatlon oj Democracy and a Crit(que ojIts Tradltional Deinence, New York 1944. Charles Scribner's Sons. s. 9-11.

2

   Reinhold Niebuhr. The Stracture oj Nations and Einplres. Study oj Recwrlny Patterns and Problcms oj the Political Order in the Nuclear Age, New York 1958. Charles Scribncr‘s Sons. s. 3.

3

   Morgenthau. Politics Among Nations. s. 4. Jack Donnclly nazywa autorów akcentujących znaczenie natury ludzkiej realistami biologicznymi. Zob. Jack Donnclly. Realism and International Relations. Cabridge 2000. Cambridge Uniecrsity Press. s. 11.

4

   Morgenthau. Politics Among Nations. s. 17.

5

   Hans J. Morgenthau. The Naturę and IAmits oj a Theory oj International Relations, w: Theo-retical Aspects oj International Relations. W.T.R. Fox (red.). Notre Damc-Indiana 1959. Univcrsity of Notre Damę Press, s. 15.

6

   Robert Jcrvis. Hans J. Morgenthau. Realism. and the Scientific Study oj International Politics. „Social Research" t. 61. nr 4 (Winter 1994). s. 853-876.