strona (53)

ków pomocniczych, które dotyczą narządu, w którym umiejscowione jest schorzenie. Stąd nazwa miejscowa (np. ćwiczenia wykonywane w obrębie kikuta u pacjenta po amputacji kończyny dolnej). Nie mają one oddziaływania na mechanizmy ogółnoustrojowej wydolności i na ogół nie wpływają na jej poprawę. Jej oddziaływanie jednak musi zmierzać do wytwarzania mechanizmów kompensacji miejscowej, szczególnie w tych przypadkach, w których trwałe zmiany patologiczne uniemożliwiają odtworzenie sytuacji sprzed choroby. Na przykład uporczywe, długotrwałe prowadzenie ćwiczeń w celu przywrócenia prawidłowego zakresu ruchu w stawie, przy braku pozytywnych rezultatów, mija się 2 celetn. Zamiast nieproduktywnych ćwiczeń redresyjnych lepiej jest w takim przypadku prowadzić naukę czynności, które poprawią funkcjonalną sprawność tego ogniwa narządu ruchu, mimo ograniczenia zakresu ruchu. Kinezyterapia miejscowa jest silnie powiązana z fizykoterapią i innymi pomocniczymi zabiegami o chara!^1, ~-ze leczniczym. Do tego działu zalicza się następujące rodzaje ćwiczeń:

1.    Ćwiczenia bierne.

2.    Ćwiczenia czynno-bierne.

3.    Ćwiczenia samowspomaganc.

4.    Ćwiczenia czynne w odciążeniu.

5.    Ćwiczenia czynne wolne.

6.    Ćwiczenia czynne oporowe.

7.    Ćwiczenia prowadzone.

8.    Inne formy ćwiczeń i oddziaływań, takie jak:

a)    ćwiczenia redresyjne,

b)    wyciągi redresyjne,

c)    ćwiczenia synergistyczne (bezwzględne, względne, kontralateralne, ipsilateralne),

d)    ćwiczenia oddechowe,

e)    ćwiczenia relaksacyjne,

f)    ćwiczenia czyności samoobsługowych (higieny osobistej, spożywania posiłków, czynności związanych z ubieraniem się),

g)    pionizacja i nauka chodzenia (chód w barierkach i ze swobodnym pokonywaniem dystansu, chód z pokonywaniem różnicy wysokości, chód po podłożach o różnej twardości, asekuracja przy nauce chodzenia, nauka padania).

Druga grupa działań to kinezyterapia ogólna, która opiera się na zdrowych, nie objętych procesem patologicznym częściach ciała. Jej zadaniem jest powrót co najmniej do stanu sprzed zachorowania albo uzyskanie kompensacyjnych przyrostów wszystkich składowych sprawności ogólnej, co zasadniczo decyduje o wynikach kinezyterapii. Chodzi tu więc o poprawę siły mięśniowej, wytrzymałości dzięki wysiłkom o charakterze ogólnym. Zajęcia prowadzi się grupowo w zespołach jednorodnych pod względem jednostki chorobowej, wydolności ogólnej, wieku i płci.

Do tej grupy kinezyterapii zalicza się:

1.    Ćwiczenia ogólnousprawniające, zwane też ogólnokondycyjnymi.

2.    Ćwiczenia gimnastyki porannej.

3.    Ćwiczenia w wodzie.

4.    Sport inwalidów.

Metodycznie zajęcia w tej grupie są

najbardziej zbliżone do lekcji wychowania fizycznego. Dla osób sprawnych, prezentujących dobrą wydolność ogólną w stanach pourazowych coraz częściej wprowadza się tutaj adaptowane, dostosowane do potrzeb metody treningu sportowego, szczególnie siłowo-wy-trzymalościowego.

Trzecia grupa działań to metody kinezyterapeu tyczne. Są domeną zachodnich szkół terapeutycznych, dostosowaną do pokrewnych pod względem etiologii grup jednostek chorobowych lub nawet pojedynczych chorób. Opierają się one głównie na leczniczej roli fizykoterapii, masażu, a udział typowych ćwiczeń kinezyterapeutycznych, zwłaszcza z zakresu kinezyterapii ogólnej, jest różny. Metody powstałe później w większym stopniu wykorzystują leczniczą rolę ruchu. Do najbardziej znanych i stosowanych w Polsce zalicza się:

1)    metodę Kabata (P.N.F. — proprio-ceptive neuromuscułar facilitation),

2)    metodę Bobath'ów,

3)    metodę Levitt.

Dawne, obecnie rzadziej stosowane to:

1)    metoda Phclpsa,

2)    metoda Klappa,

3)    metoda Zandera (mechanoterapia).

53