strona (99)

Ryc. 50. Synergia wyprostna kończyny dolnej lewej.

Rycina 51 ilustruje stereotyp synergii zgięciowej kończyny dolnej lewej. Obejmuje ona: mięśnie zginające staw biodrowy, odwodzące i rotujące udo na zewnątrz, zginające staw kolanowy, prostujące i odwracające stopę, prostujące palce (niekiedy zginające).

Istniejące stereotypy nie zezwalają dziecku na wykonanie dowolnych ruchów. Dopóki nie będą one wyeliminowane przez długotrwale ćwiczenia dziecko nie może wyizolować w ruchach elementów stereotypu, ani łączyć ich z elementami innych stereotypów.

Odruchy patologicznie przetrwałe. Badając rozwój zdrowego niemowlęcia i małego dziecka można zaobserwować, że przebiega on w pewnym dość stałym następstwie rozwijania się naturalnych ruchów i umiejętności (tab. 14). Kształtują się one na podstawie pojawiania i zanikania w określonym wieku odruchów, które ustępują miejsca nowym.

Kolejność pojawiania się odruchów odpowiada rozwojowi poszczególnych poziomów oun (odruchy noworodka z wczesnej filogenezy omówiono wyżej): rdzeniowemu — do 2-ch miesięcy, mostu — 4—6 miesięcy, śródmózgowia — 6—8 miesięcy i kory mózgowej poja-

Ryc. 51. Synergia zgięciowa kończyny dolnej lewej.

wiających się w wieku 6—18 miesięcy i pozostających przez całe życie.

Odruchy wcześniejsze, które u ludzi zdrowych zanikają, ujawniają się jedynie niekiedy w specjalnych warunkach (np. zagrożenie).

W mózgowym porażeniu dziecięcym występuje zjawisko patologicznego przetrwania odruchów wczesnych. Nawet u kilkunastoletniego dziecka z istniejącym czynnym stanem porażenia mogą być zachowane silne odruchy z pierwszego półrocza życia, utrudniające kształtowanie się właściwej dla człowieka ruchliwości w pozycjach wyższych z pionowym ustawieniem ciała.

Metoda Bobathów

Berta Bobath, fizjoterapeutka, zaczęła rozwijać przed ponad 30 laty na podstawie własnych doświadczeń i intuicji całkiem nowe podejście do usprawniania chorych z porażeniami spastyczny-mi. Zaczęło się od udanych prób znajdowania pozycji pozwalających wyhamować patologiczne odruchy, co z kolei pozwalało zmniejszać napięcia mięśniowe i umożliwiać ruchy.

7-

99