szwecja1

Bez tytułu

System polityczny

Za pierwszy statut^konstytucyjny Szwecji uważa się proklamację na polach Mora koło _ Uppsali z^jTlITrok^, która gwarantowała swobody kościelne i szlaęhec.kie_Qraz

r

zobowiązywała króla do nie nakładania nieuczciwych obciążeń na lud. Pierwsza nowożytna konstytucja pochodzi z czerwca 1809 roku. Za najważniejsze jej postanowienie należy uznać ' k£XIS-tw\ wprowadzenie Monteskiuszowskiego trójpodziału władzy. Co istotne konstytucja ta    H-bfalftM

przetrwała aż do 1974 roku, ale liczne poprawki sprawiły, że zyskała miano „Szwedzkiej historii w formie paragrafów”. Według niej władzę wykonawcza sprawował król, ale ustawodawczą dzielił się z powstałym w XV wieku Riksdagiem. czyli szwedzkim    _r\ c\/

parlamentem. Znamienne jest powołaniepo raz pierwszy na świecie instytucji Ombudsmana, CM' \oOX> cl mającego nadzorować przestrzeganie praw. Stał się on pierwowzorem dla wszelkich tego "    FG\.

typu stanowisk w krajach europejskich, a także dla Europejskiego Rzecznika Praw    yy,lź-

Obywatelskich działającego w ramach Unii Europejskiej.    ^

~v-

lod wpływem silnych poglądów liberalnych i socjaldemokratycznych    ^

dokonano reformy parlamentu. Zniesiono podział Riksdagu na cztery stany i zastąpiono go reprezentacją dwóch izb. Jednak dostęp do praw wyborczych pozostawał ogramczony, faktycznie 9(fprocent ludności nie posiadało możliwości głosowania. Zmieniła to dopiero walka o powszechne prawa wyborcze, która w 1907 roku osiągnęła je dla wszystkich mężczyzn, którzy ukończyli 24 lata iw 1921 roku dla kobiet

6 ‘tasi jjoi rmo, teadntej tatmcULuzi    ftojó" Jałowe orfach^/

Należy wspomnieć, że kraje.    ^    (

skandynawskie uległy głębokiemu naciskowi feminizacji, w Szwecji w parlamencie ponad 50 procent posłów należy do płci żeńskiej, a jedyną instytucją, która oparła się temu procesowi    '

j esKSzwedzki Dom Rycerski - Riddarhuset^, skup i aj ący 602 rody szlacheckie reprezentowane -wyłącznie przez mężczyzn.    'Cl

19óWoku na podstawie kompromisu między partiami zniesiono w Riksdagu izbę ^    ^ _r>

wyższą i doprowadzono do zmiany systemu wyborczego, który dotychczas korzystny był jedynie dla partii dużych.

Konstytucja    Ź^T

Obecna konstytucja Szwecji nie jest aktem jednolitym, składają się na nią tzw.    ocrę

ćgrundłagaib czyli prawa podstawowe. Najważniejszy dokument definiujący instytucje państwa i relacje międzyTiimi stanowI0nstrument o rządzie” z 1974 roku., Utrzymał on monarchie, ^    Z

ważnoścTdokument to ^Ustawa o wolności prasy” z 1948 roku)i^Akt o sukcesji tronuj z 1810 roku. Specjalny statusposiada talcże „Akt o Riksdagu^yrZmiana konstytucji była dla Szwecji niezbędna bowiermwcześniej sza dawała przewagę królowi przy rzeczywistej dominacji parlamentu    - 2J?CS2„ 01 ę    . fjt oh£l

7    ¹ Pmf vłf

Doszło do niej dość późno, gdyż w Szwecji reformy zachodzą powoli. i polegają na akceptacji rozwiązań wcześniejszych. Nowa konstytucja oficjalnie wprowadziła parlamentarno -gabinetową formę rządów.

Monarcha

Regulacje dotyczące monarchy zawiera Akt o sukcesji tronu z 1810 roku, zgodnie z nim jest on głową państwa. Jednak jego uprawnienia na przełomie lat tracone były na rzecz innych organów państwowych i choć formalnie nadal pozostaje podmiotem władzy wykonawczej, to posiada ograniczone prerogatywy. Zalicza się do nich reprezentowanie Szwecji na zewnątrz, zwierzchnictwo w państwowym kościele ewangelicko-luterańskim, uroczyste otwieranie sesji Riksdagu, wręczanie nagrody Nobla, czy prawo do informowania go przez premiera o stanie państwa, a także przewodniczenie Komitetowi Doradczemu Spraw

pozbawiając jednocześnie monarchy wszelkiego wpływu na proces decyzyjny. Kolejny co do _v vyt^\V\k9\ O \sPl5SCV

P&PfSK zl

* ccy o

2. Y^O

Guoyn\

Strona 1

ShG tMOH