VADEMEKUM NAUCZANIA ORTOGRAFII W KLASACH POCZĄTKOWYCH (09)

Fok metodycznego postępowania jest następujący:

poinformowanie uczniów o nowym materiale zawartym w tekście; wyjaśnienie istoty trudności;

wyodrębnienie w czasie dyktowania wyrazów zawierających trudność ortograficzną (odpowiednia intonacja, powtórzenie lub napisanie na tablicy);

— samokontrola pod kierunkiem nauczyciela.

Dyktando utrwalające, czyli wdrażające, służy utrwaleniu materiału ortograficznego, uprzednio wprowadzonego. Może obejmować jedną lub kilka reguł ortograficznych. Praca przebiega następująco:

— poinformowanie uczniów o rodzaju i zakresie trudności ortograficznych objętych dyktandem;

przypomnienie pisowni wyrazów z ową trudnością (przed napisaniem każdego ze zdań dyktowanego tekstu);

— wyjaśnienie trudnej pisowni oraz korekta błędów po napisaniu tekstu.

Przy dyktandzie wprowadzającym i utrwalającym nic stosuje się oceny

dotyczącej poprawności ortograficznej. Konieczne jest jednak ocenienie staranności pisma oraz dokładności dokonanych poprawek.

Dyktando sprawdzające może obejmować tylko ten materiał ortograficzny, który został uprzednio opracowany drogą różnorodnych ćwiczeń. Tok postępowania jest następujący:

odczytanie całego tekstu przez nauczyciela; sprawdzenie zrozumienia treści;

dyktowanie tekstu (zdania krótkie — dwukrotnie, zdania długie — najpierw w całości, potem logicznymi częściami i ponownie w całości); powtórne odczytanie tekstu przez nauczyciela (uczniowie śledzą własny tekst i ewentualnie dokonują poprawek);

po zebraniu zeszytów, wykorzystując zainteresowanie uczniów, objaśnienie i zapis na tablicy niektórych trudnych wyrazów.

Pisanie z komentow aniem polega na dyktowaniu tekstu przez nauczyciela z równoczesną analizą ortograficzną dokonywaną głośno przez poszczególnych uczniów. Komentowanie może odbywać się w następujący sposób: nauczyciel dyktuje kolejne zdania tekstu;

wyznaczony uczeń objaśnia, czyli komentuje zapis wyrazów w podyktowanym zdaniu;

uczeń dyktuje kolegom zdanie dzieląc wyrazy na sylaby i sam równocześnie je zapisuje.

Dyktando twórcze można wprowadzić już w klasie drugiej, łączy ono bowiem w sobie elementy nauczania ortografii z ćwiczeniami stylistycznymi. Praca z dziećmi może przebiegać według następującego schematu:

zapoznanie uczniów z wyrazami, których pisownię będziemy utrwalać; wspólne ustalenie tematyki dyktanda i nadanie mu tytułu; indywidualne bądź grupowe redagowanie i zapis na kartkach powiązanych logicznie zdań z użyciem zgromadzonych wcześniej ortogramów; odczytanie tekstów i wybór najlepszego; przepisanie wybranej pracy na tablicy;