w065

12. Działania ratownicze w sytuacjach specjalnych

Przemysław Guła

Zgodnie z definicją zdarzeń masowych liczba osób poszkodowanych i ciężkość doznanych obrażeń jest to tylko jedne z wykładników świadczących o zaistnieniu sytuacji specjalnej. Innymi jej cechami mogą być: utrudnienia w dotarciu na miejsce zdarzenia, stała obecność zagrożenia oraz potrzeba użycia specjalnych technik ratowniczych.

Działania poszukiwawczo-ratownicze

Do udziału w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych został utworzony System Poszukiwawczo-Ratowniczy (ang. Search andRescue - SAR).

System SAR funkcjonuje na mocy porozumień międzynarodowych, a w zakres jego działań wchodzi poszukiwanie zaginionych statków powietrznych i morskich oraz udzielanie pomocy ofiarom w katastrof z ich udziałem. W wielu krajach świata przyjęto, że za funkcjonowanie systemu SAR odpowiadają służby wojskowe. Jednostki systemu SAR są odpowiedzialne za zlokalizowanie miejsca zdarzenia oraz rozpoczęcie akcji ratowniczej.

W późniejszej fazie działania odpowiedzialność za prowadzenie akcji przejmują jednostki ratownicze odpowiedzialne za zabezpieczenie rejonu katastrofy. Określenie combat SAR należy do medycyny wojskowej.

Katastrofy samolotów lub statków

W większości przypadków (ponad 90%) do poważnych zdarzeń z ofiarami w ludziach dochodzi na lotniskach lub terenach bezpośrednio do nich przylegających. Dlatego też większa odpowiedzialność za organizację działań w wypadku katastrof lotniczych spoczywa na lokalnych służbach ratowniczych i służbach ratowniczych lotniska.

Akcja ratunkowa w następstwie katastrofy samolotu

Wyspecjalizowane jednostki SAR wykorzystują w swoich działaniach zarówno statki powietrzne (samoloty i śmigłowce), jak i szybkie jednostki pływające. Po otrzymaniu informacji o zagrożeniu statku powietrznego lub jednostki pływającej, również po utraceniu z nimi łączności lub kontroli na radarze ich przemieszczania się, do działania włączane zostają jednostki SAR.

Upadek samolotu po starcie z powodu złych warunków atmosferycznych. Ewakuacja rannych

Organizacja akcji ratunkowej po katastrofie lotniczej

Dzięki wykorzystaniu samolotów możliwe jest przeszukanie stosunkowo dużego obszaru. Jest to istotne zwłaszcza przy poszukiwaniach na otwartych akwenach wodnych. Samolotyjednak nie pozwalają (poza ewentualnym wykonaniem zrzutu) na prowadzenie działań ratowniczych. Do tego celu służą śmigłowce ratownicze. Ich zaletą jest to, że poszkodowanych można podjąć na pokład. Odbywać się to może zarówno po przyziemieniu, jak i działając z zawisu i wykorzystując wyciągarkę. Należy jednak pamiętać, że śmigłowce (nawet przy wykorzystaniu dodatkowych zbiorników paliwa) mają ograniczony efektywny promień operacyjny. Ponadto ich użycie może się okazać niemożliwe w warunkach ograniczonej widoczności, silnego wiatru lub wysokiej fali.

Pływające jednostki SAR wykorzystywane są najczęściej w obszarach przybrzeżnych i tam możliwe jest stosunkowo szybkie dotarcie do zagrożonej jednostki. W działaniach pełnomorskich praktycznie największą szansę ratunku daje poszkodowanym pomoc innych jednostek pływających, znajdujących się w pobliżu.

Mówiąc o szansach przetrwania rozbitków, należy pamiętać, iż w dużych akwenach temperatura wody wynosi

65