w069

13. Ryzyko związane z dużymi zgromadzeniami ludzi

Jan Ciećkiewicz

Planowanie akcji ratowniczej

Każde duże zgromadzenie ludzi niesie w sobie ryzyko zwiększonej liczby obrażeń i zachorowań skoncentrowanych w miejscu i czasie. W zależności od tego, jak wiele nastąpi zdarzeń jednostkowych, może dojść do katastrofy (w jej ogólnym znaczeniu), a jeśli pomoc medyczna okaże się z jakichś względów niewystarczająca, to można katastrofy nie opanować. Do takiej sytuacji mogą się przyczynić: nadmierna liczba zachorowań, skumulowanie agresji tłumu lub wystąpienie paniki.

Pewien stopień ryzyka istnieje zawsze i wynika ze statystycznej zachorowalności w określonej populacji i w określonym czasie. Ryzyko to wzrasta proporcjonalnie do liczby uczestników zgromadzenia i czasu jego trwania. Może się ono zwiększyć w zależności od takich czynników ludzkich, jak nastrój gromadzących się, ich zdolność do zachowania trzeźwości umysłu, poziom agresji czy skłonność do ulegania panice. Innym powodem wzrostu ryzyka podczas dużego zgromadzenia, zarówno pod kątem zachorowalności, jak i przebiegu zdarzenia, może być wpływy środowiska, a więc pora roku, warunki pogodowe, rodzaj przestrzeni (otwarta lub zamknięta) rodzaj terenu oraz takie czynniki, jak gorąco, zimno, różne formy działania energii kinetycznej lub środki toksyczne.

Ryzyko związane z dużymi zgromadzeniami trzeba rozpatrywać jak potencjalną katastrofę, uwzględniając trójkąt epidemiologiczny: człowiek, jego środowisko i czynniki działające. Można go też rozwinąć do postaci matrycy Haddona i przewidywać, jakie są realne zagrożenia oraz rozważać, jakie można przedsięwziąć środki zaradcze przed zdarzeniem, na co należy się przygotować i jak działać podczas zgromadzenia, co robić, jeżeli zwykle środki nie pomogą oraz jak należy postępować po całym zdarzeniu. W planowaniu pomocne jest analizowanie współzależności wszystkich elementów trójkąta i korzystanie z doświadczeń wynikających z podobnych zdarzeń w przeszłości. Takie metodyczne rozważanie różnych możliwości, w odniesieniu do konkretnych warunków, pomaga w prawidłowym przygotowaniu akcji ratunkowej zarówno osobom organizującym zgromadzenie, jak i odpowiedzialnym za jego zabezpieczenie medyczne lub ewentualny udział w opanowanie skutków możliwych wypadków - może to dotyczyć choćby dyżurnych zespołów ratownictwa medycznego czy pobliskich szpitali.

Elementy zabezpieczenia dużych zgromadzeń

Obowiązki organizatorów zgromadzeń Czas trwania zgromadzenia inaczej wygląda z punktu widzenia jego organizatorów, a inaczej zespołu odpowiedzialnego za jego zabezpieczenie medyczne. Trzeba bowiem brać pod uwagę nie tylko czas trwania samego zgromadzenia i przebywania wielu jego uczestników w jednym miejscu, ale i okresy, w których się oni gromadzą, a następnie rozchodzą czy rozjeżdżają różnymi środkami komunikacji. Wtedy również mamy do czynienia ze zwiększonym ryzykiem, w dodatku na rozleglejszym terenie.

Przy planowaniu niezwykle ważna jest informacja na temat przewidywanej liczby uczestników zgromadzenia. Dlatego nawet na imprezy i uroczystości, w których udział jest bezpłatny, powinno się rozprowadzać bilety lub zaproszenia, co pozwala zorientować się w przybliżonej liczbie uczestników. Można też sprawdzić jak wielu ludzi brało udział w podobnych zgromadzeniach w przeszłości. W niektórych sytuacjach, jak np. manifestacjach ulicznych, może to być trudne, ale danych tych należy żądać od organizatorów. Zaniżanie podawanych danych grozi niewyobrażalnymi skutkami, do jakich mogło dojść np. podczas wieczornego koncertu „Inwazja Mocy” na lotnisku w podkrakowskim Pobiedniku. Tylko dzięki poczuciu odpowiedzialności i zdolności przewidywania osób, które nie uwierzyły w zapowiadaną liczbę uczestników, nie doszło wtedy do tragedii.

Duże zgromadzenia ludzi podczas imprezy Love Paradę w Berlinie

Trzeba pamiętać, że im dłużej trwa jakieś zgromadzenie, tym większym problemem może być zaspokajanie naturalnych potrzeb fizjologicznych jego uczestników. Konieczne jest więc zapewnienie przez organi-