wersyfikacja

Średniówka - wyznaczony przez reguły danego systemu wersyfikacyjnego przedział wewnątrzwersowy, którego postać i umiejscowienie decydują o konturze intonacji w obrębie wersu, np. Kochasz ty dom, / rodzinny dom (M. Konopnicka, Pieśń o domu).

Diereza - pokrywanie się granicy wyrazu z granicą stopy akcentowej. Zdarza sie to stosunkowo najczęściej w wierszach sylabotonicznych, amfibrachicznych i trocheicznych.

Logaedy - wiersze, których nie można podzielić na jednakowe stopy, ale posiadające regularnie powracający układ stóp

Klauzula wersu - końcowy odcinek wersu

Podstawowe rodzaje wierszy w poezji polskiej:

Ośmiozgłoskowiec (cechuje krótkie, liryczne utwory)

Dziesięciozgłoskowiec (5+5) lub (4+6)

Jedenastozgłoskowiec (5+6) lub (4 Dwunastozgłoskowiec (7+5) lub (6+6)

Trzynastozgłoskowiec (7+6) lub (8+5)

Czternastozgłoskowiec (8+6) lub (7+7)

Rodzaje i cechy wierszy ze względu na organizacje brzmieniową:

1.    Wiersz sylabiczny:

-    posiada jednakowa liczbę sylab w wersie,

-    średniówka przypada w tym samym miejscu każdego wersu,

-    występuje klauzula paroksytoniczna, czyli stały akcent przypadający na przedostatniej sylabie wersu,

-    występuje akcent paroksytoniczny przed średniówką,

-    posiada regularne rozłożenie rymów żeńskich.

2.    Wiersz sylabotoniczny:

-    oprócz cech wiersza sylabicznego posiada także stały rozkład sylab akcentowanych - tr-eść podporządkowana jest miarom wiersza

* Pewne wahania w porządku sylabotonicznym SA na porządku dziennym i przypadają zwykle na istotne treści wiersza.