I
Wtórne bolesne miesiączkowanie występuje zwykle u kobiet pomiędzy 30. u 40. rokiem życia, u których stwierdza się występowanie procesów patologicznych toczących się w obrębie miednicy, takich jak: stany zapalne, mięśniaki macicy, endometrioza, zmiany w obrębie szyjki macicy oraz wady rozwojowe macicy i pochwy. W Odróżnieniu od pierwotnego bolesnego miesiączkowania dolegliwości bólowe zaczynają się już przed miesiączką, często w połowie drugiej fazy cyklu miesiączkowego. Bólom zlokalizowanym w obrębie pod-brzusźa~często~~TOwar,zyseą-tlolegliwości zlokalizowane w okolicy krzyżowej. O rozpoznaniu decyduje wywiad, badanie ginekologiczne. ultrasonografia oraz ewentualnie histeroskopia i laparoskopia. Leczenie zależy od przyczyny wtórnego bolesnego miesiączkowania.
Zespoły pierwotnego braku miesiączki pochodzenia macicznego zostały omówione w rozdziale poświęconym wadom rozwojowym narządów płciowych.
Mianem zespołu Ashermana określa się zarośnięcie jamy macicy z wtórnym brakiem miesiączki lub występowaniem skąpych i bolesnych krwawień, do którego najczęściej dochodzi po wyłyżeczkowa-niu macicy w połogu. O rozpoznaniu decyduje wywiad oraz badanie HSG lub histeroskopia. Leczenie polega na usunięciu zrostów w hi-steroskopii. Do odtworzonej jamy macicy na kilka miesięcy zakłada się wkładkę domacićzną.
Alina Warenik-Szymankiewicz. Radosław' Słopień
Do zespołów pierwotnej niewydolności jajników zalicza się: dysge-nezje gonad, niedorozwój jajników (hipoplazję jajników ) i przedwczesne wygasanie czynności jajników.
i
*'V‘ k
Dysgenezja gonad charaktery z uje mc Reńskim Iciiujy^cm.) picrwoi u.\j.n brakiem miesiąc/ki, Antkiem rozwoju wtórnych cecITpłciowych
uli.ul po/baw inny Iow.
U |iOdłrrfcrrctlfirzcma leżą genetycznie uwarunkowane zaburzenia determinacji pici na drodze ilościowej lub jakościowej aberracji chromosomów płciowych lub zaburzenia w różnicowaniu płci w następstwie uszkodzenia gonad i gonocytów we wczesnym okresie /a ■ il 'Wym 1Fra5 klinrzny^Fct następstwem przede ws/ystkinTbia-ku wytwarzania estrogenów w dysgenetycznych gonadach. Wyróżnia się następujące postaci kliniczne:
• czysta dysgenezja gonad z kariotypem 46XX:
• czysta dysgenezja gonad z kariotypem 46XY (zespół Sweyera);
• mieszana postać dysgenezji gonad:
• zespół Turnera.
len rodzaj dysgenezji jest związany z zaburzeniami genów autoso-malnych biorących udział w różnicowaniu gonad. Przypadki rodzinnego występowania tego zespołu dotyczą dziedziczenia recęsywncgo związanego z chromosomem X lub są związane / transmisją autoso-maTrcfr^-—2 3"4’"' "
Do charakterystycznych cech klinicznych zespołu należą:
• prawidłowy wzrost;
• ,ty£budowy eunuchoidalny;
• bruk rozwoju drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych;
• pierwotny brak miesiączki;
• łącznotkmikowe pasma w miejscu jajników:
• brak innych wad rozwojowych występujących w zespole Turnera.
Obraz kliniczny
Przerost łechtaczki lub rozwój trzeciorzędowych cech płciowych 3 u skazuje na obecność nowotworu hormonalnie ezynnego._
Ustalając rozpoznanie, analizuje się następujące elementy:
/ zespołem Turacra. ustala się na podstawie badania histopatologicznego jajników (brakgonocylów w preparacie).
• objawy kliniczne;
• badania hormonalne (wysokie stężenie gonadotropin, niskie stężenie estrogenów);
• badanie ultrasonograficzne;
badanie kariotypu.
Ostateczne rozpoznanie, które różnicuje czystą dysgenezję gonad