\
■ Osteoporoza - choroba charakteryzująca się /mniej'/oną odpornością mechaniczni} kości spowodowaną małą gęstością mineralną kości (BMD bonę minerał density) oraz upośledzoną inikroarchitekturą koki co w konsekwencji doprowadza do zwiększonej podatności na złamania.
■ Zgodnie t. kryteriami W1IO i International Osleoporosis Foundation u kobiet po menopau/ie i u mężczyzn po 50 roku życia osteoporozę roąwnąjc się na postawie pomiaru BMD bliższego końca kości udowej lub kręgów lędźwiowych /a pomocą dwuwiązkowej ubsorpcjometrn rentgenowskiej (DEXA/DXA - dual-encrgy x-ray absorptiometr>V-
■ mkiinik T > -ISO (wartość prawidłowa)
■ wskaźnik Tftd-I ilu -2,5 XD (osłropenia)
■ Wskaźnik T < -łji SD (osiroporota)
■ wskaźnik T < -2,5 SD ♦ /łamanie Mleoporotycaic (osteoporoza nwumrau)
/Jlftow pt^igwarna <li<jHwtfyumcgo i Iwmcwpn w wmpimw żflll. MPUOI)
pomiar gęstości mineralnej kości (BMD bonę minerał density) metodą dwuwiązkowej absorpcjometm rentgenowskiej (DEXA/DXA - dual-encrgy x-ray absorptiometry) w BKKU lub kręgów lędźwiowych jest zalecany:
■ u kobiet po 65 roku życia i mężczyzn po 70 roku życia a u osób z klinicznymi czynnikami ryzyka złamań lub
obniżeniem wzrostu o >3 centymetry
■ u kobiet leczonych inhibitorami aromatazy z powodu raka pieni i mężczyzn leczonych abiacyjnie (kastracja chirurgiczna, farmakologiczna, leki antyandrogenowc) z powodu raka gruczołu krokowego niezależnie od wieku
ZalKMltt pwKp—n duyy.ii,, /TK-|0 i fcŁ.-n>.vcfo ■ orteopomac —1*11 Mf 6.*30H
Postępowanie w osteoporozie uzależnione jest od 10- letniego bezwzględnego ryzyka złamań szacowanego
■ na postawie czynników ryzyka i chorób współistniejących
■ za pomocą kalkulatora FRAX (WHO Fracture Risk Assessmem Tool - dostępny ontine) obejmującego kliniczne czynniki ryzyka złamań i jeśli dostępne BMD szyjki kości Udowej.
Małe ryzyko: <5%, średnie: 5-10%, duże: >10%.
Oszacowane ryzyko większa dodatkowo o jeden stopnico długotrwałe silosowanie glikokoriykosteroidów (> 3 miesięcy, w dawce równoważnej >=5 mg4J prcdmzonu) i przyspieszony metabolizm kostny u kobiet po menopatsoe.
Wskazania tfo leczenia:
■ Duże ryzyko (>10% w ciągu kolejnych 10 lal)
■ Przebyte złamanie osteoporotyczne BKKU lub kręgu (także nieme klinicznie)
m iłwymjrnagi11 kaunac/spi wmumpmuite 2011, MPW20II
■ Profilakty ka osteoporozy i złamań:
■ W apn (ok. 1000 mjydk wir. D (ok. 800-1000 II d). białko (ok 1.2 gflq» mc), K* (>3500 mg/d) I Mg*"(>380 mg/d), ekspozycja na słońce (ok. 20 mindM- ?miny«aWd mechanicznej koici * poprawa stanu ukl. mięśni o wo-nrrwewece. zapobiegając upadkom |
■ Czynniki ryzy ka złamań osteoporotycznych:
■ Wiek 9 >ó5 r.ź_, £ >70. r±. a Przcbwe złamanie mskocncrgerycznc a BMI < I8 kg/m2 a Złamanie osteoporotyczne BKKU u rodziców
a Aktualne palenie tytoniu a Leczenie GKS. obecnie fub w pr/o/loso, co najmniej 5 mg predniaonu pna 3 miesiące a Wczesna raenopauza naturalna (<45 r ż.). chirurgiczna łub farmakologiczna a skłonność ik> upadków a zespół złego wchłaniana a zwiększony metabolizm kostny a unieruchomienie a przewlekła niewydolność nerek a przeszczep nar/ąda a niedobór estrogenów a podaż wapnia <500 mg d a niedobór witaminy D
■ leczenie przcciwdrgawkowc
i iHann/nnąw itoncny mirayunnp Mil,MPMOIJ
Leki —* |ryzyka złamań
a OKS. stosowane w dawce powyżej 5 mg/dobę (w przeliczeniu na predmzon), dłużej niż 3 miesiące a Hormony tarczycy w dawkach supresyjnych a Leki przeciwpadaczkowe (fenytoina, fcnobarbital) a Agoniści GnRH a Inhibitory aromatazy aAntymelabolity i leki immunosupresyjne aAntykoagulanty
/^docenta dFOpyOtyipftegoi w uwogniwyw 3»15
LECZENIE PIERWSZEGO WYBORU Bisfosfontsny doustnie Są toczeniem z wyboru w zapobieganiu złamanKiin ostcoporotyczym:
■ u kobiet po mcnopau/ic
■ u mężczyzn z osteoporozą
■ u nsdb z osteoporozą indukowaną glikokurytykonłcrwdami
U osób z przeciwwskazaniami do doustnych bisfosfomanów unkruchonuonycłi (bezpośrednio po załamaniu, po udarze mózgu), z chorobami przewodu pokarmowego i mctoreluiącycb bisfosfonianów doustnie skuicc/m toczenie -mogą stanuwłójjisfosfomany dożylne.
U kobiet po mcnopauzic (niezależnie od wyjściowej aktywności rm-uholi/mu kostnego), w (yin z niewydolnością nerek, a także u mężczyzn z hipugonadyzmcm w przebiegu raka gruczołu krokowego alternatywną je«u dcnocumab
U kobiet po mcnopauzic j mężczyzn z osteoporozą, niezależnie ud wypałowego ciężenia markerów obrotu kostnego jest ranelmian strontu. Rancliman cmiw może być leczeniem z wyboru u kobiet ' a z małym aięźemcai markerów obroni kostnego « dużym ryzykiem złamania i «*ieopcnql wskaźnik Tok-I do 2,5 SD® a po KU roku życia
ywitpwiiia dluwuyuimii i lęc»smc»cą» wwlaniuiwit MU. MfNWl J