0000116 (4)

Janina Markowa, Janusz Otlinowski, Jan Iwaszczyszyn

BADANIA MORFOLOGICZNE WIĘZADEŁ ŻÓŁTYCH ODCINKA LĘDŹWIOWEGO KRĘGOSŁUPA U DOROSŁYCH

z Kliniki Ortopedycznej AM w Krakowie Kierownik: doc. dr hab. J. Markowa

Z Oddziału Chirurgii Ortopedyczno-Urazowej V Rejonowego Szpitala Wojskowego

w Krakowie

Ordynator: płk dr med. S. Frańczuk

Celem niniejszej pracy jest ocena, czy przeciążenie związane z wysiłkiem fizycznym może wywołać charakterystyczne zmiany w obrazie histologicznym wiązadeł żółtych kręgosłupa lędźwiowego. Wiązadła te wchodząc w skład tylnego układu stabilizacyjnego kręgosłupa, są wraz z nim odpowiedzialne za utrzymanie właściwych stosunków przestrzennych pomiędzy sąsiadującymi kręgami. Przeciążenie tego układu związane z wysiłkiem fizycznym powinno teoretycznie spowodować wcześniejsze zużycie struktur tworzących ten układ, a tym samym odbić się na ich obrazie mikroskopowym.

Zmiany o charakterze zwyrodnieniowym i wytwórczym obserwowano zarówno w krążkach międzykręgowych, jak i we wszystkich składowych tylnego układu stabilizacyjnego kręgosłupa lędźwiowego (1,2). Opisywane zmiany miały charakter zmian degeneracyjnych w formie zwyrodnienia tłuszczowego i śluzowatego. Ponadto obserwowano występowanie ogniskowej martwicy, zwapnień oraz rozerwania włókien. Ze zmian wytwórczych opisywano zwiększoną waskularyzację, kolagenizację oraz występowanie metaplazji chrzęstnej, kostnej i stawowej.

Rissanen w roku 1964 (4, 5) opisał szczegółowo i porównał zmiany występujące w krążku międzykręgowym oraz wiązadłach nad- i międzykolczystych-Stwierdził wyraźne podobieństwo tych zmian, a częstość ich występowania tłumaczył większym obciążeniem, jakiemu poddawany jest lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Kociołek (1) opisywała podobne zmiany w torebkach stawów mię-dzywyrostkowych.

Mensor i Fender w roku 1941 (3) poddali ocenie histologicznej wiązadła żółte kręgosłupa lędźwiowego usuwane podczas zabiegów operacyjnych. Materiał obejmował 26 przypadków leczonych z powodu wypadnięcia krążka mię-dzykręgowego. Stwierdzono zmiany zwyrodnieniowe o różnym stopniu nasilenia, polegające na stopniowym zaniku włókien elastycznych i zastępowaniu ich włóknami kolagenowymi. Wczesne zmiany polegały na zaledwie zaznaczonym zaburzeniu w architekturze wiązadła, zaawansowane na prawie całkowitym zastąpieniu włókien elastycznych przez kolagen. Próba ustalenia zależności pomiędzy obrazem histologicznym a ciężkością zmian klinicznych dała wyniki negatywne. Autorzy doszli do wniosku, że decydującymi czynnikami, które wpływają na wystąpienie tych zmian są wiek i zużycie tkanki. Podali przykład mężczyzny lat 65, u którego włókna elastyczne wiązadła żółtego zostały zastąpione przez kolagen prawie w 90%.