01

2. Dokładność kinematyczna obrabiarek

Równanie (2.1) dla omawianego przykładu przyjmie postać

h

(22)

2.1.    Wprowadzenie

2.1.1.    Uwagi wstępne

DokładnoSć kształtowo-wymiarowa przedmiotów wykonywanych obróbką skrawaniem zależy od wielu czynników, które można podzielić na trzy grupy:

a)    zespół czynników określających dokładność geometryczną układu obrabiarka-

przedmiot-narzędzie (OPN),

b)    zespół czynników związanych z dokładnością kinematyczną mechanizmów

kształtowania przedmiotu,

c)    zespół czynników związanych z dynamiką procesu skrawania i sztywnością układu

obrabiarka-przedmiot-narzędzie.

W obrabiarkach o prostych mchach kształtujących decydujące znaczenie mają czynniki grupy a) i c). W obrabiarkach do uzwojeń i uzębień, charakteryzujących się skomplikowanym układem ruchów kształtujących, decydujące znaczenie ma dokładność wewnętrznych łańcuchów kinematycznych. Dokładność kinematyczna zależna od istnienia błędów kinematycznych wynika _{z 5}amej istoty złożonego mchu kształtowania. Łańcuchy kinematyczne, na które składają się przekładnie zębate, pary gwintowe czy mechanizmy krzywkowe, stanowią mechaniczne powiązanie dwóch członów: początkowego i końcowego.

Oznaczając przez położenie członu początkowego, a przez <p_k położenie członu końcowego łańcucha kinematycznego, można napisać:

9* 'M)    (2.1)

Na rys.2,1 przedstawiono przykładowo schemat kształtowania linii śrubowej na tokarce Wykonanie linii śrubowej o odpowiednim skoku "h" przy stałym skoku śruby pociągowej "V wymaga odpowiedniego powiązania mchu obrotowego przedmiotu oraz ruchu posuwowego narzędzia nacinającego linię śrubową. W czasie, gdy przedmiot obrabiany wykona jeden pełny obrót, narzędzie powinno przesunąć się o wartość h. Inaczej mówiąc jeden obrót przedmiotu obrabianego powinien spowodować h/S. obrotu śruby pociągowej.

Rys.2.1. Kształtowanie linii śrubowej na tokarce

Na iys.2.2 przedstawiono schemat kształtowania uzębienia o zębach skośnych na frezarce obwiedniowej.

W celu uzyskania koła zębatego o *z* zębach prostych musi istnieć powiązanie mchu obrotowego freza ślimakowego z obrotem przedmiotu obrabianego. Przy wykonywaniu przez frez jednego pełnego obrotu przedmiot obrabiany musi wykonać kIz obrotów. Powiązanie to realizuje się przełożeniami J, i J, (rys.2.2). Aby otrzymać uzębienie na całej szerokości koła, konieczne jest powiązanie ruchu obrotowego przedmiotu obrabianego i pionowego przesuwu suportu z frezem ślimakowym. Odpowiednią wartość posuwu pionowego ’p‘ zapewnia przełożenie J₄. W przypadku kół zębatych o zębach skośnych musi istnieć ponadto powiązanie przełożeniem J_} - przesuwu pionowego freza z obrotem przedmiotu obrabianego poprzez przekładnię różnicową.