0000035

siącach letnich, tj. w czasie, gdy rodzice są zajęci pracami w polu. Można zapobiec temu przez tworzenie żłobków i przedszkoli dla dzieci młodszych. Starsze dzieci natomiast powinny być pouczone o niebezpieczeństwie, jakie może stanowić dla nich maszyna, a już karygodne jest wyręczanie się rodziców dziećmi w obsługiwaniu maszyn. Psychika dziecka jest inna niż dorosłego. Uwaga dziecka wyczerpuje się szybciej niż dorosłego, a w razie wypadku nie ma ono właściwej orientacji, jak się zachować w krytycznym momencie. Lekarz powinien pouczyć rodziców i opiekunów o odrębności psychiki dziecka i zwrócić uwagę na następstwa niedopilno-wania dziecka.

W ośrodkach wiejskich, gdzie nie ma jesżcze żłobków i przedszkoli, w okresach nasilonej pracy rolnej można zorganizować kolejną opiekę poszczególnych matek nad grupą dzieci.

PROFILAKTYKA KALECTW W MIEŚCIE

Niebezpieczeństwa kalectwa w mieście jest jeszcze większe niż na wsi. Duże zakłady przemysłowe ze swymi skomplikowanymi maszynami mimo postępów w bhp i szerokiej profilaktyki powodują nadal wielki odsetek kalectw. Największe tragedie sprowadzają jednak takie środki lokomocji, jak: tramwaje, autobusy, ciężarówki, auta osobowe, motocykle. W zakładach przemysłowych na wypadek narażeni są tylko pracujący, natomiast na ulicy niebezpieczeństwo grozi każdemu: starcom, dzieciom, a zwłaszcza młodzieży. Można zapobiec wypadkom przez jak najściślejsze przestrzeganie przepisów bhp i ruchu drogowego, w czym odgrywa rolę wychowawczą szkoła i dom, organizowanie specjalnych miejsc zabaw dla dzieci, a w szczególności ogródków jordanowskich. Niemałą pomocą mogą być tu organizacje młodzieżowe, jak ZHP czy ZMS.

Zadanie lekarza praktyka będzie polegało na pełnym włączaniu się w zagadnienia profilaktyki. Zarówno na wsi, jak i w mieście liczbę nieszczęśliwych wypadków można by zmniejszyć drogą zdecydowanej walki z alkoholizmem.

Istnieją takie organizacje, jak Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem oraz Drużyny Nieprzetartego Szlaku, które roztaczają należytą opiekę nad młodzieżą kaleką i nadają jej odpowiedni kierunek wychowawczy.

W celach rehabilitacji osób po urazach i schorzeniach ortopedycznych bardzo przydatna okazała się balneoterapia, czyli stosowanie naturalnych tworzyw leczniczych: wód mineralnych i borowin. Terapia ta oparta jest przede wszystkim na kąpielach w cieplej wodzie mineralnej oraz na zabiegach borowinowych (niezależnie od równolegle stosowanych ćwiczeń gimnastycznych i różnych zabiegów fizykalnych). Metody balneoterapeutyczne polegają na wykorzystaniu działania ciepła, ciśnienia hydrostatycznego oraz aktywności biochemicznej składników chemicznych stosowanego tworzywa leczniczego, powodują rozpulchnienie zrogowaciałej warstwy naskórka i przekrwienie skóry, a pośrednio lepsze ukrwienie mięśni. Obniżenie masy ciała w wodzie umożliwia wykonywanie ruchów przy słabej sile mięśniowej. Stwierdzono, że dla wykonania ruchu w wodzie w zależności od jej mineralizacji potrzebna jest V,₂—V₂₀ tej siły mięśniowej, jaka byłaby potrzebna do jego wykonania poza wodą; a obniżenie się masy ciała jest tym większe, im większa jest mineralizacja wody względnie gęstość papki borowinowej kąpieli.

Spośród wód mineralnych, stosowanych w balneoterapii w- celu usprawniania w dysfunkcjach narządu ruchu, stosuje się najczęściej:

1)    wody termalne (o temp. w miejscu wypływu źródła powyżej 20°C): Ciechocinek, Cieplice, Lądek;

2)    wody chlorkowo-sodow-e, wody słone względnie solanki rozcieńczone.

Wody tej grupy u nas w Polsce zawierają na ogół ponadto sporo jonów jodkowych, bromkowych, fluorowych i innych jeszcze składników o specyficznej aktywności biochemicznej: siarkowodoru, dwutlenku węgla, radonu i in. Wody chlorko-wo-sodowo-jodkowo-bromkowe:    Ciechocinek, Inowrocław,

Iwonicz, Jastrzębie, Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Świnoujście;

3)    wody lecznicze specyficzne, hipoosmotyczne, cieplicze (Cieplice, Lądek), często mało zmineralizow^rane, lecz zawierające właśnie wyżej wymienione składniki o specyficznym działaniu leczniczym, przede wszystkim siarkowodór i jego produkty utleniania (siarka), woda siarczkowa: Horyniec, w'ody cieplicze siarczkowe, siarczkowo-radonowe: Lądek.

Stężenie skladnjjców mineralnych w danej wodzie kąpielowej wpływa na jej ciężar właściwy, a więc również na ciśnienie hydrostatyczne, jednak największe znaczenie ma tu

153