046 (11)

a)

b)

c)

Atun

Rosnący

ośmiośc^an

Styropian

Rys. 34. Hodowla kryształów

drobne ziarenka zwykłego cukru. Są jednak znacznie większe. Jeżeli pracowaliśmy w czystości, możemy ten „kandyzowany” cukier bez obawy zjeść. Również roztwór w szklance, zawierający wciąż sporo cukru, nadaje się do spożycia. Nic zatem nie tracimy w tym z pozoru rozrzutnym doświadczeniu.

Wykorzystujemy:

szklankę, garnek, nić bawełnianą, ołówek, cukier krystaliczny.

73. Krystaliczne igły gorzkiej soli-trwałe „kwiaty lodowe'*

W tym doświadczeniu poznamy osobliwą formę krystaliczną gorzkiej soli, którą chemie} nazywają siarczanem magnezowy m. W blaszanej puszce lub starym garnku ogrzewamy 100 cm^ł wody. Mieszając dodajemy gorzką sól tak długo, dopóki będzie się rozpuszczać. Potrzeba do tego trzy, C2tery czubate łyżeczki soli. Następnie zdejmujemy puszkę z kuchenki i dodajemy do niej jedną lub dwie krople zwykłego płynnego kleju. Gdy klej rozpuści się, moczymy w mieszaninie (woda + gorzka sól + klej) tampon z waty i smarujemy nim płytkę szklaną.

Już po kilku minutach w cieczy na płytce pojawiają się igłowe kryształy. Można wprost obserwować, jak narastają we wszystkich kierunkach tworząc ładny wzór. Wkrótce cała płytka pokry wa się jakby lodowymi kwiatami. Gdy woda odparuje całkowicie, na szybce pozostanie wzór, który można sobie zachować. W opisanym doświaczcniu można także użyć żółtego zelazocyjanku potasowego.

Ił ^rykorzyslujemy:

puszkę blaszaną, płytkę szklaną, wodę, gorzką sól (siarczan magnezowy ) lub żółty żelazocyjanck potasowy , watę, klej.

74. Parowanie, mikrokryształy i niebieskie kamyki

Doświadczenie /. Do słoja wlewamy 0.5 dm¹ wody i mieszając rozpuszczamy sól kuchenną. Gdy na dnie pozostawać będą merozpu-szczające się już kryształki - roztwór będzie nasycony. Do trzech jednakowych miseczek szklanych nalewamy równe ilości tego roztworu, koniecznie bez kryształków. Miseczkę / stawiamy w nasłonecznionym oknie lub obok grzejnika, natomiast miseczki 2 i 3-w ciemnym kącie pokoju. Miseczkę 3 przykrywamy ponadto szybką lub tekturą. Co zaobserwujemy? W miseczce 1 woda wyparowuje bardzo szybko - dno jest pokryte drobniutkimi kryształkami różnej wielkości. W miseczce 2 odparowanie przebiega wolniej, a kryształy są nieco większe. Pod lupą możemy zobaczyć, że mają kształt sześcianów. W miseczce 3 woda paruje niezmiernie wolno. Nasza cierpliwość będzie jednakże nagrodzona największymi kryształami.

Wynik: Kry ształy są tym większe i mają bardziej równe rozmiary , im wolniej przebiega ich wzrost.

W aptece możemy kupić niebieski siarczan miedziowy, stosowany również do zwalczania szkodników przy uprawie winorośli. Nie musimy obawiać się tego związku, ale powinniśmy przechowywać go poza zasięgiem młodszego rodzeństwa. Siarczan miedziowy może poplamić ubranie. Po doświadczeniu należy niezwłocznie umyć ręce!

91