053 (8)

wypowiedzenia może on wchodzić z formami gramatycznymi leksemów należących do określonych klas funkcjonalnych), morfologiczne (typ fleksji) i semantyczne (prototypowo jest to wyrażenie denotatywne). Klasa leksemów o funkcji członu konstytutywnego grupy imiennej jest więc w języku polskim klasą funkcjonalną.

3.2. KRYTERIA KLASYFIKACJI NA CZĘŚCI MOWY

3.2.1. Semantyczne definicje części mowy

Problem klasyfikacji słownictwa na części mowy należy do trudniejszych problemów w lingwistyce. Nie powstała dotąd żadna ogólnie akceptowana procedura klasyfikacji na części mowy, a co za tym idzie - brak również ogólnie przyjętej definicji części mowy. Dotychczasowe definicje części mowy odwołują się do różnego typu kryteriów klasyfikacyjnych: semantycznych, morfologicznych, syntaktycznych. Często zresztą (zwłaszcza w opracowaniach o charakterze podręcznikowym, chociaż nie tylko) kryteria podziału nie są wyraźnie wymieniane, a sama klasyfikacja oparta bywa na dość dowolnej kombinacji wszystkich trzech wymienionych typów kryteriów.

Nasz przegląd klasyfikacji na części mowy zaczniemy od klasyfikacji odwołujących się do kryteriów semantycznych. Niezależnie od różnic zachodzących między poszczególnymi wariantami tego typu klasyfikacji ich cechą wspólną jest odwoływanie się w definicjach części mowy do pojęć ontologicznych oraz do sposobu odniesienia wyrażeń językowych do rzeczywistości pozajęzykowej. Rozróżnia się przede wszystkim leksemy (części mowy) autosemantyczne - samodzielnie znaczące, pełnoznaczne, i synsemantyczne

-    współznaczące, niepełnoznaczne (te ostatnie dalej klasyfikuje się biorąc zwykle za podstawę kryteria syntaktyczne). Wśród autosemantycznych wyróżnia się leksemy o funkcji ekspresywnej i symbolicznej, w tej* ostatniej zaś grupie

-    leksemy nazywające, wskazujące i szeregujące (por. np. Milewski 1965):

leksemy

nazywające    wskazujące szeregujące

proces przedmiot cechę cechę przedmiotu    procesu

albo cechy

I    I

czasownik rzeczownik przymiotnik przysłówek zaimek liczebnik wykrzyknik przyimek

spójnik

partykuła

53