W skład ropy naftowej wchodzą węglowodory należące do określonych grup ze względu na budowę chemiczną:
- węglowodory parafinowe (n-parafinowe i izo-parafinowe), które mogą występować
jako: gazy (od 1 do 4 atomówC), ciecze (od 5 do 16 atomów C), ciała stałe (powyżej 17 atomów C). Odznaczają się one znaczną trwałością chemiczną, a wyprodukowane z ropy o przewadze węglowodorów parafinowych oleje smarowe są odporne na utlenianie, ich lepkość w znacznie mniejszym stopniu ulega zmianie pod wpływem temperatury niż innych olejów.
- węglowodory naftenowe (cykloparafinowe), które w stosunku do parafinowych
odznaczają się większą gęstością i niższą temperaturą krzepnięcia,są podstawowym składnikiem olejów i paliw.
- węglowodory aromatyczne
- węglowodory o strukturze mieszanej
- związki żywiczno-asfaltenowe,
jako składnik wpływają korzystnie na jakość benzyn podwyższając ich liczbę oktanową, ale ze względu na negatywny wpływ na środowisko ich zawartość jest ograniczana. Nie są pożądane w nafcie świetlnej -powodują kopcenie, oraz w oleju napędowym gdyż utrudniają proces spalania. W olejach smarowych pogarszają wskaźnik lepkości i odporność na starzenie np. parafinowo-naftenowej i naftenowo-aromatycznej itp.
zawarta jest w nich większość niepożądanych w ropie i jej produktach związków siarki, azotu i tlenu oraz związków metaloorganicznyc h.
W tabeli 3 przykładowo przedstawiono skład grupowy ropy naftowej lekkiej i ropy ciężkiej.
Wartość opałowa rop naftowych zależy od ich składu i wynosi 40 - 48MJ/kg (9,5 -ll,5Mcal/kg). Gęstość rop naftowych wynosi od 720 - 1000kg/m3. Właściwości fizyczne węglowodorów są ściśle związane z ich charakterem chemicznym. Są one szczególnie ważne dla mieszanin węglowodorów obecnych w ropie. Określone bowiem zmiany właściwości produktów naftowych w zachowawczych procesach rafineryjnych, będące odzwierciedleniem składu chemicznego, pozwalają na odpowiednie sterowanie tymi procesami.
Cechy fizyczne mieszanin węglowodorowych są również bardzo istotne przy kontroli jakości surowców naftowych kierowanych do procesów rozkładowych katalitycznych jak też i termicznych. Dalsze znaczenie właściwości fizycznych uwidacznia się przy kontroli jakości bazowych produktów przemysłu rafineryjnego. Ponadto charakteryzują one w sposób pośredni lub bezpośredni właściwości użytkowe wyrobów finalnych z ropy naftowej. W tabeli 4 przedstawiono dla przykładu właściwości rop naftowych o różnej gęstości.
Oceny przydatności technologicznej ropy naftowej dokonuje się zazwyczaj na podstawie gęstości, składu chemicznego oraz składu frakcyjnego.
Z punktu widzenia składu chemicznego ropy dzieli się na:
• bezparafmowe
• parafinowe
• asfaltowe
Ze względu na gęstość ropy dzieli się na:
• lekkie (p < 878 kg/m3)
• średnie (p = 878-884 kg/m3)
• ciężkie (p > 884 kg/m3)
4