0000056 (2)

Ryc. 18. Granice wzrostu dziewcząt 10-letnich wg Schiotza.

Statystyka ścisła uwzględnia poza obliczeniem średniej geometrycznej jeszcze inne subtelności, jak błąd średni, współczynnik zmienności itd.

Takie obliczenia wymagane są w pracach naukowych, gdyż wtedy dopiero pozwalają na właściwą ocenę wyników, ustalając granicę możliwych pomyłek, jakie mogłyby powstać czy to przez niewłaściwy dobór materiału, czy też zbyt małą liczbę badanych lub inne temu podobne błędy.

Przy wszystkich pomiarach trzeba pamiętać, że:

1.    Nie należy mylić „zdrowia” z „normą” pewnych pomiarów. Małe dziecko może być zdrowe, duże lub tłuste — chore. Tylko krańcowe odchylenia mogą świadczyć o wyraźnych zaburzeniach rozwojowych.

2.    Pamiętać należy — porównując któryś z wymiarów ze średnią arytmetyczną, że wymiar ten będzie normalny, jeżeli będzie się mieścił w granicach odchylenia średniego geometrycznego.

3.    Korzystając z tabeli wzrostu i wagi dzieci polskich wg Barańskiego, Bogdanowicza i Łomnickiego dla oceny wagi badanego dziecka należy porównywać raczej jego wagę z wagą z tabeli odpowiadająca jego wzrostowi (a nie wg wieku).

4.    Korzystając z tabeli wzrostu, wagi i wieku wg Wanatow-skiego, należy porównywać wagę z wagą uwidocznioną w miejscu przecięcia danych wzrostu i wieku.

Ustalenie jakiegokolwiek pomiaru u dziecka i porównanie go z pomiarem średnim arytmetycznej dla danej płci i wieku mało nam mówi zarówno ze względu na szeroką skalę normy (p. rozdz.

poprzedni), jak i na rozbieżność wyników pomiarów absolutnych w różnych środowiskach. Toteż dopiero w zestawieniu z innymi pomiarami u tegoż dziecka, uzyskujemy jakieś pewniejsze i zro-zumialsze wyniki.

Wzrokowo można utrwalić szereg zasadniczych pomiarów w formie wykresu. Będą to tzw. profile danego dziecka (stosowane i w ocenach psychologicznych).

Stosując te pomiary według pewnego systemu, mamy możność oceniać z roku na rok zmiany zachodzące w dziecku.

Inna metoda oceny stanu fizycznego dziecka doprowadziła do upracowania „wskaźników”. Chodzi tu o ustalenie w formule matematycznej porównawczego zestawienia 2 lub więcej pomiarów. Najstarsze są wskaźniki biorące pod uwagę stosunek wagi do wzrostu, a więc wskaźniki — do pewnego stopnia — oceny stanu odżywienia. Najstarszy jest wskaźnik Queteleta.

Wskaźnik Queteleta. P (ponćLus — waga)

L (longitudo — wysokość)

Wskaźnik Livi:

V

— (pierwiastek sześcienny wagi dzielony przez wzrost)

Wskaźnik Rohrera:

P^

L^s

(waga dzielona przez sześcian wzrostu)

Wskaźnik Pirąueta:

V

CS¹

10 P (pierwiastek sześcienny z 10-krotnej wagi dzielony przez długość ciernieniowo-siedzeniową).

Wskaźnik G o u 1 d a - K a u p p a: j-j (waga dzielona przez wzrost do kwadratu)

Zestawieniem większej liczby pomiarów zajmują się wskaźniki:

111

1

CS = Długość ciemieniowo-siedzeniowa.