0000063

Ryc. 9.25. Zmiana postawy cia-    Ryc. 9.26. Przykurcz odwiedze-

ła z powodu skrócenia nogi.    niowy w stawie biodrowym

i jego wpływ na postawę ciała.

daniu użyteczne są deseczki o grubości od 0,5 do 6 cm, które podkłada się pod skróconą kończynę u chorego stojącego, aż do wyrównania długości nóg.

Utrwalony przykurcz w pozycji odwiedzenia powoduje pośrednie wydłużenie kończyny. Chory usiłuje skompensować wydłużenie zginając tę nogę w kolanie i zmniejszając lordozę lędźwiową lub podwyższając obcas pod zdrową, ale wyraźnie krótszą kończyną, przez co jednak dochodzi do powstania skoliozy (ryc. 9.26).

Utrwalony przykurcz przywiedzeniowy pociąga za sobą pośrednie skrócenie kończyny. Zarówno zginanie drugiego kolana, jak też podwyższenie obcasa po stronie chorej nie koryguje powstałej skoliozy (ryc. 9.27).

Utrwalony przykurcz zgięciowy powoduje pośrednie skrócenie kończyny, ale pacjent może je kompensować poprzez zwiększenie lordozy i nie dojdzie do powstania skoliozy. Uniesienie pięty chorej kończyny umożliwi powrót lordozy do stanu prawidłowego (ryc. 9.28).

Rzadko mamy do czynienia z istnieniem zniekształcenia pojedynczego, zazwyczaj w grę wchodzi przykurcz przywiedzeniowo-zgięciowy stawu biodrowego.

Oglądanie chorego z pozycji leżącej na plecach. U chorego leżącego na kozetce lekarskiej trudno jest wykryć zniekształcenie stawu biodrowego, a to

Ryc. 9.27. Przykurcz przywiedzeniowy w sta- Ryc. 9.28. Przykurcz zgięciowy w wic biodrowym i jego wpływ na postawę ciała. stawie biodrowym i jego wpływ na

postawę ciała.

Prawdziwy

Ryc. 9.29. Pomiar rzekomego skrócenia kończyny dolnej.

Ryc. 9.30. Pomiar prawdziwego skrócenia kończyny dolnej.

z racji kompensacyjnego pochylenia się miednicy. Dlatego w pierwszej kolejności trzeba tak ustawić miednicę, aby grzebienie talerzy kości biodrowej znalazły się na tej samej linii poziomej oraz pod kątem prostym do kręgosłupa. Przy tym ustawieniu natychmiast ujawnia się każdy utrwalony przykurcz od-wiedzeniowy lub przywiedzeniowy biodra. Przykurcz zgięciowy jest maskowany przechyleniem miednicy do przodu, co nasila lordozę lędźwiową. Test 1 homasa polega na zniesieniu lordozy lędźwiowej za pomocą maksymalnego zgięcia zdrowego biodra, a następnie pogłębianiu zginania, aż do wyprostowania odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Chora kończyna wznosić się będzie ku górze, ujawniając zakres istniejącego przykurczu zgięciowego.

Badanie kończyny polega na sprawdzeniu, czy nie ma obrzęków, ognisk zapalnych, zaników mięśniowych itp. Chociaż wykrycie rozdęcia stawu biodrowego z powodu wysięku jest trudne, to trzeba pamiętać, że kończyna w tych przypadkach przyjmuje charakterystyczne ustawienie w lekkim zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej. Jeśli proces zakaźny doprowadził do zmian w stawie, kończyna ustawia się w pozycji zgięcia, przywiedzenia i rotacji wewnętrznej.

Pomiary długości kończyn dolnych. Dokładne pomiary długości kończyn zapewniają jedynie metody radiologiczne, ale badaniem klinicznym udaje się z reguły wykryć oczywiste odchylenia od normy. W przypadku utrwalonego przykurczu w stawie biodrowym równoległe ustawienie obu kończyn wykazuje istniejącą różnicę długości, jak to pokazuje ryc. 9.29. Wielkość istniejącego skrócenia mierzy się między punktem stałym — wyrostek mieczykowaty mostka lub pępek, a szczytem kostki przyśrodkowej.

Skrócenie rzeczywiste mierzy się od kolca biodrowego, przedniego, górnego, do kostki przyśrodkowej (ryc. 9.30). Kończynę zdrową mierzy się w identycznym ustawieniu (odwiedzenie lub przywiedzenie), jeśli chce się uniknąć błędu.

Obmacywanie. U osób dorosłych niełatwo jest cokolwiek wyczuć poza dużym obrzękiem dookoła stawu biodrowego. Umiejscowienie bólów może jednak naprowadzić na ślad przyczyn dolegliwości.

Pomiary ruchów. Zginanie. Najpierw trzeba ustalić miednicę, by mieć pewność, że ruchy zachodzą tylko w badanym stawie, a nie pomiędzy miednicą a kręgosłupem. Jedną ręką unieruchamia się talerz biodrowy, zaś drugą obejmuje nogę (ryc. 9.31). Następnie wykonuje się test Thomasa w celu sprawdzenia, czy istnieje utrwalony przykurcz zgięciowy. Badanie to przeprowadza się najpierw po stronie zdrowej, a następnie porównuje ze stroną chorą.

361