3. PODSTAWOWE URZĄDZENIA I APARATY STACJI
Jako materiał na rezystory odgromników zaworowych stosuje się powszechnie karborund (węglik krzemu — SiC), w postaci stosu złożonego z krążków lub bloków cylindrycznych o średnicy do 100 mm i wysokości od 10 do 60 mm. Oprócz właściwych rezystorów zmiennooporowych (roboczych), ograniczających wartości prądów następczych, są stosowane rezystory karborundowe
0 nieliniowej charakterystyce i bardzo dużych wartościach rezystancji. Bocznikują one przerwy iskierników (rys. 3.16b), umożliwiając uzyskanie pożądanego rozkładu napięcia w warunkach pracy normalnej i przy działaniu odgromników. Spotykane są konstrukcje ze sterowaniem pojemnościowym i rezystan-cyjno-pojemnościowym.
Odgromniki zaworowe, w zależności od napięcia, buduje się z jednego (do 40 kV) lub z kilku członów. Każdy człon składa się z szeregowo połączonych bloków (rys. 3.18), zawierających iskierniki, rezystory zmiennooporowe robocze
1 sterujące oraz kondensatory umieszczone w szczelnej obudowie porcelanowej.
Rys. 3.18. Schemat elektryczny jednego członu odgromnika z magnetycznym gaszeniem luku prądu następczego
1 — rezystory zmiennooporowe robocze, 2 — iskier-nik zapłonowy, 3 — cewka gasząca z iskiernikiem bocznikującym, 4 — rezystor sterujący, 5 — pojemności sterujące
Wartości napięć obniżonych odgromników, porównywane z poziomem ochrony, określa się przy znamionowych prądach wyładowczych Iwn o kształcie 8/20 ps, które wynoszą 1,5; 2,5; 5 i 10 kA. Odgromniki te powinny wytrzymywać co najmniej 2 udary o kształcie 4/10 ps i granicznej obciążalności udarowej, które dla odgromników o prądach wyładowczych od 1,5 do 10 kA wynoszą odpowiednio 10, 25, 60 i 100 kA.
Obecnie niektóre firmy podjęły produkcję nowej generacji odgromników tzw. beziskiernikowych z warystorami z tlenków metali. Warystory, umieszczone w hermetycznej porcelanowej obudowie, łączy się w sposób trwały pomiędzy przewód roboczy i ziemię. Przy napięciach roboczych bardzo duże rezystancje ograniczają prądy do wartości rzędu jednego miliampera; prądy te przepływają
88