104396

i nip

Pamiętnik Literacki LXI, WO, L 1

jgK

..'yją-

MARIA ŻMIGRODZKA

*,/ ^0BLICZA WCZESNEGO ROMANTYZMU

(MICKIEWICZ - MALCZEWSKI)

J .s    --' M^{1 2}ww ²

Jednolitość nowej poezji, jednokierunkowość przełomu romantycznego, spójność wysuwanych podówczas propozycji ideowo-estetycznych rozmaiciej oceniane były przez współczesnych. W zasadzie w toku polemik okresu walki romantyków z klasykami przeważała zrozumiała polityka podkreślania zbieżności. Nazwiska dwóch najwybitniejszych twórców okresu — Mickiewicza i Malczewskiego — stały sic koronnym argumentem na rzecz wartości nowej poezji, świadectwem bogactwa jej możliwości, skadi •tematycznej, szans, jkkie stwarza różnorodnym indywidualnościom twórczym, a jednocześnie doniosłości jej roli jako głosu nowego pokolenia „urodzonych w niewoli". „Dzisiaj już, obliczając prace nowych naszych pisarzy, możemy śmiało powiedzieć, iż mamy literaturą" — pisał w r. 1828 Michał Grabowski, sądzący, że do wysunięcia takiego wniosku uprawnia „pojawienie się, tak nieprzygotowane, dwóch f poetów, Mickiewicza i Malczewskiego"¹. Mochnacki wskazywał, jak I dalece utwory najwybitniejszych przedstawicieli kierunku uzupełniały się wzajemnie tematycznie i artystycznie, tworząc „reprezentację ima-ginacji i fantazji polskiego narodu" ².

Próby zróżnicowania czy przeciwstawienia sobie poetów wczesnego romantyzmu zarysowały się w okresie pdlistopadowym, zanim ugruntowująca się u schyłku epoki koncepcja „trzech wieszczów" nie stała się głównym przedmiotem analiz porównawczych i sądów wartośdu-j²cych.

Zasadniczym kryterium oceny w. poi łs t opadowych próbach syntetycznego ujęcia wczesnego romantyzmu bywała z reguły różnorodnie

1

¹ M. Grabowski, Myśli o literaturze polskiej. „Dziennik Warszawski¹² 1928, nr 36.

2

M. Mochnacki, O literaturze polskiej to wieku dziewiętnastym. Warszawa 1630, s. 204.