8083678388

Pamiętnik Literacki CIII, 2012, z. 3 PL ISSN 0031-0514

ANNA SOBIESKA

(Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa)

ACH, TEN „TIOMNYJ MOROK CYGAŃSKICH PIESIEN...” (ALEKSANDR BLOK) -

O UWIEDZIONYCH PRZEZ ROSYJSKI ROMANS CYGAŃSKI*

Pamięci drogiej Profesor Jadwigi Sawickiej, wielbicielki poezji Aleksandra Aleksandrowicza Bloka

Cygańskie preludium z przełomu wieków

Jakiś sekretny, z niczym nieporównywalny urok [jest w cygańskiej pieśni], dziki, czarowny wdzięk - wszędzie odczuwalny tak samo: czy słuchasz jej w Hiszpanii, Serbii, Rumunii, na Czarnej rzeczce w Petersburgu, czy na Gruzinach w Moskwie^{1 2}.

Dwie gitary za ścianą zagadały, zabrzękły, a ta dmga, że Waw el, a ta pierw sza, że Kreml.

i..........i

Eech, rozlały gitary dźwięku pełne po brzegi i głos śpiewał, że brzoza, a baryton, że klon, że... Adam... że Aleksander, że... Farys... że Oniegin -tajemnica ta sama

i tęsknota, i ton. [Dwie gitary, G-2 85]³

„Cyganskaja tiema” jest w historii literatury rosyjskiej (zwłaszcza w. XIX

1

* Kilka tez rozwiniętych w tym studium przedstaw ionych zostało w moim referacie wygłoszonym na ostatnim Kongresie Polonistyki Zagranicznej w Krakowie w 2009 roku.

2

   A. I. K u p r i n, Faraonowo plemja. W: Sobranije soczinienij w diewiati tomach. T. 9. Moskwa 1964, s. 334.

3

   Skrótem G-2 odsyłam do: K. I. Gałczyński, Dzieła w pięciu tomach. Red. K. Gałczyńska. B. Kowalska. T. 2: Poezje. Warszawa 1979. G-l natomiast oznaczam t. 1 Poezji pochodzący z tej samej edycji. Pierwsza liczba, po łączniku, wskazuje numer tomu, następne stronice. Ponadto stosuję w artykule skrót T = J. Tuwim, Wiersze wybrane. Oprać. M. Głowiński. Wyd. 4, rozszerz. BN 1184. Liczby po skrótach oznaczają stronice.