104464

M wncton wtnenuoa .BALLADYNA". CZYU CAOAWA V UtKWU

u-idu Krasiński iródlo stylowe) odrębności Balladyny i jej swoistego uroku. Wyraził to za pomocą świetne) ługi krytycznej

W Boliodynie d«w świsty, pierwotny słowiański I ¹)»²’ krrtycza? który nosi as toot# napa coumnemm tli — piecze nę I spajają meuiUnnie Te przemUne karoeleońska. te zdrada m.go² i ptiemigó². te rezpryUljwo4ć baniek tęcwnnyrh. słowem, ciły ftolledimir koloryt Jul »łm w tobie i tanowi formę, wtątsce tyeh światów rńZnkrr — • te rolnice zetknęły tie i sobą rzeczywiście. ałe me w zewnętrzne) realności dne²o«. tylko w wewnętrznej tumierue" iMMfo poety. |t UJ

Można'tej analizie zarzucić przesadną pryncypulnooć Krasińskiemu nie wystarcza stwierdzenie, ze świat Balladyny to zabawa w wyimaginowane pradzieje Formułuje od razu generalną :a²»dę Słowacki — twierdzi — będąc człowiekiem współczesnym musiał tak właśnie, z uśmiechem, legendarną przeszłość potraktować

Więc obejście tlę Słowackiego i majestatem ned²opUiW.;.m nw h.Ko o-cbedti i dążeń samego mutra, ale głąbie) jmrze lapuuaa korzenie u me² odbitą konieczność, która priyimnas poetę do (groszkowania z tym co przeszło. a przechodząc, nie zostaw Uo potażu po tobie |t 14)

A przeocz, pisząc zwój artykuł, znal Krasiński juz Liłlę Wenedę Tam zaś obszedł się Słowacki z ..majestatem nadgoplańskim" w zupełnie inny sposób. Potraktował go. wyjąwszy marginalne figury św Gwal-berti i Slaza. na serio i chciał, aby czytelnik percypował tę fikcję „naiwni²". Z Jakim naciskiem uwydatnia to w adresowanej również do Kra-amsktego przedmowie: „przyrzekłem duchom powieść wierną i nagą jaka się posągowym nieszczęściom należy" I potem r-: Jeszcze „Lecz ty mówiły dalej mary. [...) mów o nas prosto i z krzykiem" (t. ", z 287) Jesteśmy tu zatem na antypodach niegdysiejszej ..unostyeznej" koncepcji Ale tez Krasiński potraktował Lilię fTenedę fluro ; omezr.ie dynę. i Jedyny to wspomniany w artykule utwór Słowackiego, wobec którego sformułował pewne zastrzeżenia.

Jeszcze bardziej dziwić musi zupełne przemilczenie Szekspira Przecier Krasiński doskonale zdawał sobie sprawę z tego. ze Balladyna to dramat grający aluzjami do Szekspira. W krótkich uwagach epistoltr-nych o Balladynie do Szekspira nawiązuje, i tu. w dłuższym wywodzie krytycznym, ani na moment o mm nie wspomina. Co to za osobliwa przekora krytyczna? Odpowiedzi na pytanie dostarczają dwie namiętne rozprawki epistolame. przesłane przez Krasińskiego Słow acłoemu Pierwsza z nich nosi datę 19 grudnia 1840, druga napisana została „w wigilią

Zmartwychwstania Pańskiego 1841 r". t). 10 kwietnia². Obie oot są więc współczesne artykułowi o poezji Słowackiego^r. Są oną obie gwal-townym atakiem na Szekspira, przy czym dramaturg angielski został tu potępiony jako ironista

Seat jeąo moralny. oftoy taki: 7y pitcMu tabw mce pąka' ty krty-ci?w ja niesieiąśii wy> SpojrarJ. prostą etą. albot to tj leden² Pitn w² • \ry płyną. > ówózm. arna pęka² wsaądn² i a²ut. taki zytia tryb od kblebkl urodzenia do trumny upomnienia. wizytcy ilą cynują i piecza ł cKrpia Pomyli no. ar lo om wielka bofocede tak rodoć M. nie wiedzieć ikąd, tak iyć, ale wiedzieć czemu, i tak sobią odchodzić ale wiedzieć gdzie' Ja bym ci radził wizysUo to u fart Jeden przykry u«ue(.

» kiedy tortu ją i deble, nie wiem kto. czy lot. czy 3c esy diabeł, esy tmL ej' wietz ml. i ty zasartsj s nich. kpina płać kpiną bad² aktorem komtfzsja. ty, dotąd tragiczny aktorze na teatrze świata". Na tym kończy aą Szelc-

mir |4“²

Krasiński odczytał więc Szekspira poprzez interpretację A. W. Schltg-la. Odczytał go jako dramaturga ironistą. Najprawdopodobniej znana mu była gniewna diatryba wstępu do Estetyki Hegla, w której rozprawiono się z „tak zwaną ironią". Jaką ..pan Fr. v. Schlegel wryntlazT². Ale i be? pomocy Hegla Krasiński, zwłaszcza Krasiński z lat 1840—1841, musiał Me na sztukę ironiczną otrząsać. Taka była juz logika i jego temperamentu, i Jego poglądów na sztukę. Potępiał postawę ironiczną w imię spirytualistyczno-wieszczej koncepcji sztuki, którą me daje się rwie² >iy²una;vom dostępnego zmysłom swata zjawisk, ale odsłania ukrytą harmonię św iata duchowego, jest dywmacją jego głębszego sen-•j Nie dtx hu wały się odpowiedzi Słowackiego na te krytyczne adhor-•cjc. Wielka to szkoda Na tle ich braku tym wyrazśtszej irooicaej •n, .«y nabierają jego wywody z listu do Krasińskiego z r. 1843, w Przedświt bijące Balladyną, którą była i dramatem ironicznym. I którą Krasiński lak gorąco się zachwycał.

Dopiero na tle tych namiętnie antysztkspirowsłoch wypadów episto-lamych docenit można w pełni entuzjazm Krasińskiego dla Balladyny, Przeciw dramat ten podbił go wbrew jego własnej koncepcji sztuki, dał się mu oczarować, mimo Ze czar ten szedł z utworu przeciwstawiają², go s² jego wieszczej poetyce. Nie mogąc oprzeć się urokom Balladyny. Krasiński uważał równocześnie, tf obowiązkiem jego jest egscrryzroo-

•‘Krasiński, Luty. i 1.1.11-11. ll-lł,

•^T W Uście i 10 III IM1 (ibidem, s. SO) tapowiadtł Kr aa Ińsk i prayjaclolowł pojawienie się w jednym i periodyków- poznańskich między kwietniem a czerwcem artykułu o Jego poezji.

" Ibidem, a. 11-14,

" C W F. Hegtl. Sdmilicke Werke. T 11 Stuttgart 1 W. a 1W-1SJ Cala diatryba: a. 1W-1O0.

1

siftzki posługiwał iw tym słowem w dwojakim znaczona Wtórem mofła tu brć łacińska conamona ar francuska nwmn.

2

Rumienie²’ należ² ta oczywiście marnieć ² raacienJa IwśadotDOóef. Kra²