11122011066

3.5. Rozwój normalizacji międzynarodowej

Obecnie normalizację kształtuje ogólnoświatowy, wyspecjalizowany system, w którym główna rola przypada ISO i IEC. IEC to Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (International Electrotechnical Commision).

Obserwowany dynamiczny rozwój normalizacji międzynarodowej ma wiele przyczyn, wśród których można wymienić:

-    powiązania integracyjne między przedsiębiorstwami, koncernami, państwami i kontynentami,

-    powstawanie nowych rynków.

-    umiędzynarodawianie biznesu.

-    zainteresowanie normalizacją międzynarodową w krajach rozwijających się.

-    oddziaływanie zorganizowanych grup konsumenckich.

Wśród głównych czynników wpływających na rozwój normalizacji w skali międzynarodowej istotne miejsce zajmują:

-    rozwój techniki (w tym technik informatycznych),

-    nacisk konsumentów,

-    normalizacja regionalna,

-    globalizacja rynków,

-    konkurencja.

I GATT.

Szeroki udział w międzynarodowej działalności normalizacyjnej prowadzi niewątpliwie do oszczędności w gospodarowaniu, podnoszenia poziomu techniki. likwidowania lub zapobiegania powstawaniu barier taryfowych i pozataryfowych (w tym technicznych) w handlu i ograniczeń w imporcie, a także ułatwia kontakty międzynarodowe.

ISO jest międzynarodowym stowarzyszeniem podlegającym prawu szwajcarskiemu. W obecnej postaci organizacja ta została utworzona oficjalnie 23 II 1947 r. na podstawie decyzji delegatów z 25 krajów (w tym z Polski) zebranych na konferencji w Londynie w 1946 r. Członkami ISO są krajowe jednostki normalizacyjne z 85 krajów (w tym Polski Komitet Normalizacyjny od 1947 r.). Ponadto zrzesza członków korespondentów i członków subskrybentów. Członkowie korespondenci to organizacje normalizacyjne w krajach rozwijających się, nie posiadających jeszcze własnego rozwiniętego systemu normalizacji (obecnie 29 organizacji). Biorą one udział w niektórych pracach ISO, ale nie mają prawa głosu. Członkowie subskrybenci to organizacje normalizacyjne w krajach o bardzo słabo rozwiniętej gospodarce (obecnie 10 krajów). Otrzymują oni tylko informacje z ISO. Siedzibą ISO jest Genewa, a językami oficjalnymi są: angielski, francuski i rosyjski.

Na czele struktury organizacyjnej ISO stoi Zgromadzenie Ogólne (General Assembly - GA), w którym uczestniczą delegaci członków krajowych, członków korespondentów i członków subskrybentów oraz wyżsi urzędnicy ISO. Merytoryczne prace normalizacyjne ISO prowadzone są w wielu komitetach technicznych (TC), podkomitetach (SC) i grupach roboczych (WG). Ponadto działają komitety CA i powoływane ad hoc grupy doradcze.

IEC jest międzynarodowym stowarzyszeniem podlegającym również prawu szwajcarskiemu. Organizacja ta została utworzona w 1906 r. w Londynie, w wyniku rezolucji podjętej przez delegatów wielu rządów na Międzynarodowym Kongresie Elektrycznym w St. Louis (USA) w 1904 r. Stąd też, jako organizacja starsza, torująca niejako drogę normalizacji, zachowuje swoją odrębność. Siedzibą IEC jest również Genewa, a językami oficjalnymi są podobnie jak w ISO - angielski, francuski i rosyjski. Członkowie IEC dzielą się na pełnych (komitety krajowe z 49 krajów), stowarzyszonych (komitety krajowe z 9 państw) i prestowarzyszonych (komitety krajowe z 4 państw). Członkowie stowarzyszeni to komitety krajowe, które ze względu na ograniczone środki nie uczestniczą w pełni w pracach ISO, członkowie prestowarzyszeni zaś korzystają z dostępu do informacji o pracach IEC, ale nie ponoszą opłat członkowskich.

Tryb i etapy opracowywania normy międzynarodowej ISO i IEC przebiegają bardzo podobnie. Komitety techniczne ISO i IEC współpracują w obszarze wspólnych zainteresowań. Inne organizacje międzynarodowe, rządowe i pozarządowe. pozostające w związkach z ISO i IEC, biorą również udział w tych pracach.

Opublikowanie dokumentu w formie normy międzynarodowej wymaga aprobaty co najmniej 75% krajowych jednostek normalizacyjnych biorących udział w głosowaniu.

Ważnymi elementami wyspecjalizowanego systemu normalizacji są również systemy regionalne i krajowe. Szczególnie interesującym systemem normalizacji regionalnej jest system normalizacji w Unii Europejskiej.

Tworzony przez wiele lat jednolity rynek w zjednoczonej Europie ma być rynkiem bez barier. Rola normalizacji jest tu szczególna. Wprowadzenie w 1985 r. tzw. nowego podejścia do harmonizacji technicznej jeszcze bardziej wzmocniło tę rolę. Zgodnie z zasadą subsydiamości, regulacje urzędowe (przepisy') zostały zastąpione instrumentami dobrowolnymi (normy). Normy europejskie nie są dokumentami prawnymi, lecz technicznymi. Norma jest pomocą a nie nakazem. Normy tworzone przez europejskie organizacje normalizacyjne CEN, CENELEC i ETSI są wprowadzane do zbiorów norm krajowych we wszystkich państwach Unii i EFTA. Norm tych jest obecnie ok. 7 tys. i corocznie przybywa około tysiąc. System normalizacji europejskiej opiera się na kilku fundamentalnych zasadach: dobrowolności stosowania norm, powszechności uczestnictwa w procesie ioh tworzenia przez wszystkie zainteresowane strony, na konsensie, apoli-