116

w rozliczeniach handlowych, według wymagań ONZ [2], należy posługiwać się drugą metodą.

Podstawowa różnica między wspomnianymi metodami sprowadza się do kolejności wprowadzania poprawki wyporności, wynikającej z ugięcia kadłuba. W pierwszej metodzie, nazwanej na użytek skryptu metodą średniej arytmetycznej z zanurzeń dziobu i rufy, odkształcenie kadłuba uwzględnia się po wprowadzeniu korekt na kształt wodnicy pływania i na przcgłębicnie. Druga metoda, nazwana w skrypcie metodą średniej ważonej z zanurzeń, polega na wprowadzeniu korekty wyporności wynikającej z odkształcenia kadłuba przed korektami na kształt wodnicy i przegłębienie. Różnice między sposobami uwzględniania odkształcenia statku przy wyznaczaniu jego wyporności są poglądowo przedstawione na rysunkach 42 i 43.

W metodzie średniej arytmetycznej z zanurzeń wyporność statku koryguje się, dodając wyporność wycinka kadłuba, leżącego między wodnicami statku odkształconego i statku bez odkształcenia, do wyporności wyliczonej dla nie odkształconego kadłuba. Graficzna ilustracja takiego postępowania jest przedstawiona na rysunku 42.

W metodzie średniej ważonej z zanurzeń przyjmuje się z kolei, żc poprawka wyporności na odkształcenie kadłuba jest równa różnicy między wypornością statku, pływającego bez przegłębicnia z zanurzeniem odpowiadającym średniej ważonej z zanurzeń dziobu, owręża i rufy, a wypornością (też nie przegłębionego statku), wyznaczoną na podstawie zanurzenia równego średniej arytmetycznej z zanurzeń dziobu i rufy. Zilustrowano to poglądowo na rysunku 43.

Ze względu na typowe cechy wodnicy morskiego statku handlowego -duże zmiany kształtu jej części dziobowej i rufowej przy zmianie zanurzenia (wynikające z rozchylenia dziobu i rufy) oraz niezależny od zanurzenia kształt wodnicy w jej środkowej części (wynika to z prostopadłości burt statku) lepsze odwzorowanie wyporności jednostki uzyskuje się, gdy tę wyporność wyznacza się dla średniej z zanurzeń dziobu i rufy, a następnie uwzględnia wyporność wycinka kadłuba odpowiadającego odkształceniu kadłuba, niż wówczas, gdy czyni się to dla średniej ważonej z zanurzeń, w której udział zanurzeń dziobu i rufy jest relatywnie mały. Uzasadnia to rysunek 42, na którym pokazano objętość wycinka kadłuba, o którą zmienia się objętość zanurzonej części kadłuba statku odkształconego w odniesieniu do tego samego statku z kadłubem nic odkształconym. By dokładnie obliczyć objętość tego wycinka, potrzebne są dane dotyczące kształtu wodnicy pływania i linii ugięcia kadłuba. Oczywiście, te parametry nie zawsze są dostępne i w praktyce obliczającemu wyporność statku odkształconego muszą wystarczyć dane fragmentaryczne: współczynnik pcłnotliwości wodnicy i strzałka ugięcia kadłuba, niemniej istnieje jednak potencjalna możliwość uzyskania dokładnego wyniku.

116