13

•    zdolność producenta do podjęcia produkcji i marketingu-mix oraz opłacalność produkcji.

•    potencjał rynkowy i przewidywane reakcje nabywców,

•    czynniki środowiskowe,

•    czynniki związane z konkurencją.

•    stopa zwrotu nakładów na inwestycje.

Do dalszych faz prac nad przygotowaniem nowego produktu wybiera się te. które odpowiadają najostrzejszym kryteriom, co oznacza, że przechodzi ok. 20-30% pierwotnych pomysłów.

Kolejną fazą jest analiza ekonomiczna zgromadzonych i wstępnie wyselekcjonowanych idei produktów. W wyniku zastosowania licznych kryteriów' dotychczasowej oceny zgłoszonych projektów' można uwzględnić jedynie pewne aspekty ich opłacalności. Konieczny jest zatem planowany rachunek kosztów, przychodów i zysku ocenianych przedsięwzięć. W tym celu określa się: koszty nowej produkcji, koszty handlowe, ceny, wielkość sprzedaży i inne warunki rynkowe oraz szacuje wynik finansowy (zysk). Zasadniczą trudność w symulacji rachunku wyników sprawia trafne oszacowanie przyszłego popytu.

W kolejnym czwartym etapie przygotowania nowego produktu opracowuje się założenia konstrukcyjne, technologiczne i jakościowe nowego produktu. Mają one na celu przekształcenie koncepcji w fizyczny produkt, wówczas dopiero okazuje się. czy powstała wcześniej idea stanie się efektywną ofertą rynkową-. Wyrób przybiera postać modelu lub prototypu. Prototyp poddawany jest badaniom laboratoryjno-tech-mcznym. a także wytrzymałościowym próbom mocy ltp. w praktycznym działaniu. Wyniki testów pozwalają na dokonanie koniecznych zmian i poprawek oraz wybór najlepszego wariantu produktu. Rodzaje i zakres prac. związanych z rozwojem technicznym produktu, jak i metody jego testowania zależą od przeznaczenia i stopnia złożoności produktu. W przygotowaniu trwałych dóbr użytkowych opracowanie prototypu jest procesem długotrwałym, zaś rozwój usługi polega na przygotowaniu struktury procesu usługowego i określeniu warunków jego przebiegu (materialnych, kadrowych, informacyjnych).

Proces wprowadzenia produktu na rynek jest z reguły poprzedzany testowaniem tego produktu na rynku. Wytworzony w próbnej serii wyrób zostaje w ograniczonej ilości wprowadzony na rynek, następuje badanie reakcji konsumentów i pośredników na nowy produkt, jego cenę. usługi towarzyszące ltp. Testy rynkowe pozwalają przedsiębiorstwu sprawdzić, jaki jest odbiór pozostałych elementów marketin-gu-mix i ocenić faktyczny rynek zbytu nowego produktu.

Próbna sprzedaż nowego produktu odbywa się za pośrednictwem sieci sklepowej w naturalnych warunkach sprzedaży, przy czyni przedstawia się kilka wersji produktu, różne kombinacje instrumentów' promocji i formy sprzedaży produktu. Testowanie produktu może także polegać na bezpośrednim kontakcie produktu z konsumentem poprzez wysyłkę produktu, pokazy, targi, degustacje, próby użytkowania przez potencjalnych nabywców. Testom rynkowym są poddawane także nowe produkty usługowe. Na przykład bank może wprowadzić nowy produkt na początku w wybranym oddziale, przewoźnik nową kategorię usług na najbardziej ruchliwych trasach dla zbadania zainteresowania nimi rynku przed decyzją o ich upowszechnieniu.

W analizie wyników testów rynkowych szczególną uwagę zwraca się na takie zachowania konsumentów, jak: próbny zakup, pierwsze powtórzenie zakupu, szybkość adaptacji innowacji, częstotliwość zakupu, rekomendacja produktu innym nabywcom'¹. Pozytywne wyniki testów produktów, pozostałych po złożonej procedurze selek-