13 maczugowiec błonicy

Laseczki Gram-dodatnie: Corynebacterium, Listeria, Clostridium i Bacillus |    129

Patogeneza i objawy kliniczne

1.    Patogeneza. Chociaż C. diphtheriae może powodować zakażenia skórne, zakażenia są zwykle zlokalizowane w ustnej części gardła.

a.    Po zakażeniu maczugowce rozmnażają się na błonach śluzowych (lub w otarciach skóry). Po okresie 2-6-dniowej inkubacji, te szczepy, które są toksykogenne zaczynają wydzielać toksynę.

b.    Miejscowo toksyna uszkadza nabłonek, co powoduje tworzenie się błon rzekomych na migdałkach, języczku podniebiennym, części miękkiej podniebienia i ścianie gardła. Błony rzekome są zbudowane z włóknika, granulocytów, obumarłego nabłonka, limfocytów i koLonii C. diphtheriae.

c.    Egzotoksyna przedostaje sję do układu krążenia, gdzie powoduje zapalenie mięśnia Sercowego i obwodową neuropatię. Neuropatia, która jest zwykle odwracalna, jest spowodowana przez demielinizację.

2.    Objawy kliniczne

a.    Początkowe objawy mogą wskazywać na napalenie gardła lub migdałków.

(1)    Tworzące się błony rzekome są zwykle szarawe, ale mogą mieć kolor zielony. _ lub czarny.

(2)    Objawy kliniczne zależą od umiejscowienia i rozprzestrzenienia zakażenia.

(a)    Błonica nozdrzy przednich nie jest zwykle groźna.

(b)    Błonicze zapalenie migdałków objawia się bólem gardła.

(c)    Błonicy gardła towarzyszą bardziej rozległe pseudobłony, które mogą zamykać drogi oddechowe i spowodować uduszenie.

b.    Objawy późne to zaburzenie rytmu serca i trudności w poruszaniu kończynami, mówieniu, połykaniu i widzeniu.

Epidemiologia

1.    Drogi zakażenia. C. diphtheriae jest organizmem bardzo zakaźnym, rozprzestrzenia się przez bliski kontakt. Najczęstszą drogę zakażenia są kropelki wydzieliny nosowo--gardłowej.

a.    Najczęściej zakażają się dzieci.

b.    Zwierzęta nie są rezerwuarem tych zarazków.

2.    Zapadalność

a.    Śmiertelność przed wprowadzeniem masowych szczepień dzieci była różna, zależała od wielkości epidemii (które wybuchały mniej więcej co 10 lat). W Stanach Zjednoczonych na przestrzeni lat 1920- 1972 śmiertelność spadła z ponad 200 przypadków/100 000 do około 0,002 przypadków/100 000.

b.    Od początku wprowadzenia masowych szczepień w latach czterdziestych, nie zanotowano większych epidemii. Ogólna liczba przypadków zachorowań zgłaszanych rocznie w Stanach Zjednoczonych po 1980 r. wahała się między pięć a zero, w 1992 r. zanotowano trzy przypadki, a w 1993 r. nie było żadnych zachorowań.

c.    Ponieważ odporność obniża się z wiekiem (z powodu braku ekspozycji na chorobę i nieodpowiedniej immunizacji), zanotowano ostatnio epidemie w krajach słabo rozwiniętych.

(1)    Wzrost zachorowań na błonicę w Federacji Rosyjskiej rozpoczął się w 1990 r., a w 1994 r. zanotowano 80000 przypadków zachorowań. Siedemdziesiąt dwa procent zakażonych pacjentów miało ponad 14 lat. Jednym z czynników przyczyniających się do tej epidemii był duży spadek odsetka dzieci, które otrzymały pełne szczepienie anatoksyną błoniczą.

(2)    W Stanach Zjednoczonych ocenia się, że mniej niż 50% małych dzieci jest należycie immunizowanych. Procent uodpornionych dorosłych jest określany na 30-60%, dlatego nawrót tej choroby jest wysoce prawdopodobny.