///. Organizacja wyborów 173
- zrzeczenia się mandatu;
naruszenia przepisów o niepołączalności (incompatibilitas). a więc: 1) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których stosownie do przepisów konstytucji me można łączyć ze mandatem parlamentarnym (chyba że w ciągu czternastu dni od ogłoszenia wyniku wyborów poseł lub senator złoży rezygnację z takiego stanowiska lub funkcji); 2) powołania w toku kadencji na takie stano-w isko lub funkcję (dotyczy to m.in. uzyskania mandatu w Parlamencie Europejskim); 3) sprawowania przez posła lub senatora albo powołania go na stanowisko radnego lub członka zarządu jednostki samorządu terytorialnego; irzeezenia sądu o złożeniu przez posła (senatora) fałszywego oświadczenia lustracyjnego.
Wygaśnięcie mandatu stwierdza, odpowiednio, marszałek Sejmu lub Senatu, k.instytucja wprowadziła też instytucję pozbawienia mandatu posła, który naruszy -,.iz prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego albo zakaz nabywania takiego majątku. O pozbawieniu mandatu orzeka Trybunał Stanu (art. 107).
Jeżeli wygaśnie mandat senatora, to jedyną możliwością jego obsadzenia jest l>i/oprowadzenie tak zwanych wyborów uzupełniających. Powinno się to odbyć w ciągu trzech miesięcy, ale wyborów uzupełniających nie przeprowadza się w ostatnim półroczu kadencji Senatu (art. 215 ows).
Jeżeli wygaśnie mandat posła, to stosuje się technikę wstąpienia następnego z listy. Marszałek Sejmu postanawia więc o zajęciu mandatu przez ■ iiidydaia z tej samej okręgowej listy wyborczej, który uzyskał kolejno największą zhę głosów w wyborach i wyraził zgodę na objęcie mandatu (art. 179 ows). W ten •l"*sób w Sejmie niemal nie zdarzają się nieobsadzone mandaty. W podobny sposób ■1'c.idzane są zwolnione mandaty w Parlamencie Europejskim.